9. Januar (9.1.) je 9. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 356 dana (357 u prijestupnoj godini).
Događaji
1792 – mirom u Jašiju, kojim je okončan rusko-turski rat, započet u augustu 1787, Rusija proširila svoju granicu do Dnjestra.
1793 – Francuz Žan Pjer Blanšar izveo prvi let balonom iznad sjevernoameričkog kontinenta.
1942 – u Petrovgradu, Kikindi i drugim mjestima u Banatu Nijemci u Drugom svjetskom ratu strijeljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana mađarske okupacione vlasti počele masovno hapšenje i ubijanje Srba s druge strane rijeke Tise. U Đurđevu kod Žablja, Šajkašu i Gospođincima streljano 60 Srba.
1945 – počelo iskrcavanje američkih trupa u Drugom svjetskom ratu na najveće filipinsko ostrvo Luzon. Borbe okončane 15. augusta kapitulacijom japanskih snaga.
1953 – potonuo južnokorejski putnički feribot, život izgubilo 349 osoba.
1962 – SSSR i Kuba potpisali trgovinski sporazum na osnovu koga je Kuba dobijala robu po povoljnim i niskim cijenama. Ugovor prestao da važi 1991.
1978 – u Iranu počela islamska revolucija u kojoj je godinu dana kasnije zbačen sa vlasti šah Reza Pahlavi.
1992 – Proglašena Republika Srpska
1996 – čečenski pobunjenici zauzeli bolnicu i uzeli najmanje 2.000 talaca u dagestanskom gradu Kizliar. Pobunjenici tražili prekid rata u svojoj državi.
1996 – obustavljen vazdušni humanitarni most za Sarajevo, najveći vazdušni most u historiji vazduhoplovstva poslije sovjetske blokade Berlina. Tokom tri i po godine agresije na BiH, obavljeno 13.000 humanitarnih letova kojima je dopremljeno više od 160.000 tona pomoći.
1999 – prilikom hapšenja, pripadnici SFOR-a ubili Dragana Gagovića, optuženog pred Međunarodnim sudom u Hagu za ratne zločine počinjene u ratu u Bosni.
2002 – SAD ukinule sankcije na prodaju oružja Jugoslaviji, uvedene 1996.
2002 – vlada SAD pokrenula istragu o stečaju međunarodne elektrodistributerske kompanije Enron, najvećem bankrotstvu u historiji SAD.
Rođeni
1890 – Karel Čapek, češki književnik
1890 – Kurt Tucholsky, njemački novinar i književnik
1900 – Marija Rumunska, rumunska princeza i kraljica Kraljevine Jugoslavije
1908 – Simone de Beauvoir, francuska književnica i feministica
1913 – Richard Milhous Nixon (Ričard Milhaus Nikson) je bio 37. Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država. Rođen je 9. januara 1913., a umro 22. aprila 1994. godine.
Na dužnost Predsjednika SAD-a je stupio 1969. godine, a ostavku na svoju poziciju je dao 1974. godine, time postavši jedini američki predsjednik koji je odstupio od svog mandata. Kako navode tadašnji mediji, njegova ostavka je bila povezana sa državnim skandalom nazvanim Watergate, a Nixona je indirektno razotkriven kao saučesnik u bezbrojnim kriminalnim radanjama, te aferema sa presluškivanjem snimaka tajne službe.
Također je u dva mandata obavljao dužnost (36.) potpredsjednika SAD-a (1953 – 1961 godine) kao zamjenik Dwight D. Eisenhowera.
Nixon je bio istaknuti diplomata u odnosima SAD-a sa strateškim vanjsko-političkim silama, posebice pregovorima sa Sovjetskim Savezom i Kinom, te američkom uticaju i udjelu u Vijetnamskom ratu.
Kao predsjednik nametnuo je i regulirao cijene i plaće unutar državnog budžeta. Uticao je na reforme u radu socialnih službi uvođenjem indexa (Social Security), a također kreirao je i Supplemental Security Income (SSI).
On je svojom uticajnom politikom uklonio i najmanje preostale tragove dotadašnjeg ekonomsko-društvenog mjerila standarada izraženog u zalihama zlata (gold standard). Također je osnivač Američke agencije za zaštitu okoliša (Environmental Protection Agency ili EPA) te Sindikalnog zdravstvenog osiguranja/ fonda implementiranog kroz Filadelfijski plan (Philadelphia Plan).
Za vrijeme svoje vladavine je uveo tzv. ’’daily press event’’; javno obraćanje medijima i ’’daily message for the media’’ za novinare iz cijele zemlje.
1928 – Domenico Modugno, italijanski kantautor
1941 – Joan Baez, američka pjevačica folka
1949 – Mary Roos, njemačka pjevačica
1954 – Mirza Delibašić je bivši bosansko-hercegovački košarkaš i sportista. Rođen u Tuzli, 9. januara 1954. godine, preminuo u Sarajevu 8. decembra 2001. godine.
Blistavu sportsku karijeru započeo je 1968. godine, kada je postao pionirski prvak Bosne i Hercegovine u tenisu. Član košarkaškog kluba Sloboda iz Tuzle postao je 1968. i u ovom klubu ostao je do 1972. godine, kad postaje član Bosne, kada je odigrao i prvu utakmicu protiv Jugoplastike iz Splita. Za Bosnu je odigrao 700 utakmica i postigao oko 14.000 koševa.
Bio je prvak Jugoslavije i Evrope i osvojio Kup Jugoslavije. U dresu reprezentacije Jugoslavije bio je prvak Balkana, Evrope, svijeta i olimpijski pobjednik. Dobitnik je mnogih sportskih i društvenih priznanja. Četiri puta biran je za najboljeg sportistu Bosne i Hercegovine da bi onda dobio specijalno priznanje kao as izvan serije i postao član žirija za izbor sportiste. Godine 1980. izabran je za najboljeg košarkaša u Jugoslaviji. Sa ekipom Bosne bio je i vicešampion svijeta i prvak Evrope.
Sportska dvorana u sarajevskoj Skenderiji danas nosi naziv “Dvorana Mirza Delibašić”.
1958 – Mehmet Ali Agca, turski desničar i atentator
1965 – Bisera Boškailo, bosanskohercegovačka književnica i prevodilac
1970 – Lara Fabian, belgijsko-kanadska pjevačica
Umrli
1908 – Wilhelm Busch, njemački slikar i književnik
1947 – Karl Mannheim, mađarski sociolog i filozof
Praznici
Danas je pravoslavni praznik Sveti prvomučenik i arhiđakon Stefan. Bio je Jevrejin i srodnik apostola Pavla. Prvi je od sedam đakona koje su sveti apostoli rukopoložili i postavili na službu oko pomaganja sirotinji u Jerusalimu. Zato je i prozvan arhiđakonom. Svojom vjerom činio je mnoga čudesa među ljudima, a svojim protivnicima Jevrejima suprotstavljao se mudrošću i silom Svetog duha. Optužen je da je hulio na Boga i na Mojsija, a uz pomoć lažnih svjedoka bio je i osuđen. Svetitelj se, ozaren svojom vjerom, obratio narodu i govorio o mnogim dobročinstvima koja je Bog učinio narodu Izrailja i nazvao ih izdajnicima i krvnicima Hristovim. Ubrzo posle toga, izveli su ga iz grada i kamenovali. Među mučiteljima se nalazio i njegov srodnik Savle, kasnije apostol Pavle. Stefanovu mučeničku pogibelj gledala je sa nekog udaljenog mjesta i Presveta Bogorodica sa svetim Jovanom Bogoslovom i usrdno se molila Bogu za ovog stradalnika istine i vere. Tijelo svetog Stefana krišom je uzeo i sahranio na svom imanju potajni hrišćanin i knez jevrejski Gamalil.
Wikipedia
