Iznad oblaka: Joe Strummer – pjesme bunta i slobode

Na današnji dan bi karizmatični pjevač Joe Strummer obilježio svoj šezdeset treći rođendan. Joe Strummer, pravo ime John Graham Mellor, rođen je 21. augusta 1952, a umro je 22. decembra 2002. u pedesetoj godini života od srčanog udara u svojoj kući u Broomfieldu u Engleskoj u toku rada na novom albumu “Streetcore” koji je posthumno objavljen 2003. godine.

(PIŠE: Želimir ALTARAC ČIČAK – Oslobođenje)

Na vijest o njegovoj iznenadnoj smrti frontmen irske grupe U2 Bono je rekao: “The Clash je bio najveći rock band. Ova vijest je strašan šok”. Proslavljeni as Bob Geldof je za BBC izjavio da je oduvijek cijenio što se nikada nisu prodali i kaže: “Znam da su im nuđene ogromne količine novca. Oni su rekli ne, to nije ono iza čega mi stojimo. To je zaista zadivljujuće. The Clash su vrlo bitni za svijet muzike, ali Strummer je i intimno bio sjajan čovjek”.

Joe je bio britanski muzičar, pjevač, gitarista, tekstopisac, glumac i frontmen bendova 101ers, The Clash i The Mescaleros, kao i privremeni član benda The Pogues. Kao frontmen grupe The Clash, izvršio je ogroman uticaj na punk i uopšte na rock muziku s kraja 70-ih i tokom 80-ih godina. Kao bend su bili jedni od perjanica punk pokreta i umnogome uticali na pozitivne promjene tadašnje muzičke scene davši joj svježe stvaralačke infuzije.

Poznata je njegova izjava: “Punk rock je podmladio i Rolling Stonese. Da nije bilo punk rocka, oni bi pisali pjesme o posjedovanju Rolls Roycea”.

Heroj punk pokreta

Rođen je u Ankari, gdje je njegov otac Ronald Mellor radio kao visoki britanski diplomata. Njegova majka Ann Mellor (rođ. McKenzie), bolničarka, rođena je i odrasla u Škotskoj. Zbog očevih diplomatskih obaveza često se seli. Najranije djetinjstvo proveo je u Meksiku, Njemačkoj i Egiptu prije nego što je, zbog školovanja, sa bratom bio poslat u Englesku. Pohađao je prestižnu City of London Freeman's School. Za muziku je počeo da se interesuje slušajući The Beatlese, The Who, Jimi Hendrixa i Rolling Stonese. Dolaskom u London živi u Notting Hillu, gdje upoznaje Tymona Dogga, muzičara koji ga uči prvim gitarskim akordima i sa kojim počinje da radi kao ulični svirač u londonskoj podzemnoj željeznici. U to vrijeme Mellor je, zahvaljujući specifičnom stilu sviranja gitare, dobio nadimak Strummer, a 1974. Joe i Dogg osnivaju pab rock bend 101ers sa kojim su bez većih uspjeha djelovali do 3. aprila 1976. godine. Sa gitaristom Mickom Jonesom i basistom Paulom Simononom osniva The Clash. Prvi koncert održali su u Sheffieldu 4. jula 1976. Uz Sex Pistolse, Ramonese i The Damned, postaju jedni od lidera punk pokreta.

Joe Strummer svojim angažovanim tekstovima o društvenim problemima kao što su nezaposlenost, policijska represija, militarizam i rasni sukobi širem auditorijumu predstavlja svoje ljevičarsko opredjeljenje. Bio je povezan sa Antinaci ligom (Anti-Nazi League), a Clash su aktivno učestvovali u kampanji Rok protiv rasizma (Rock Against Racism). Sa izdavačkom kućom CBS, 25. januara 1977. potpisuju ugovor za koji 8. aprila 1977. objavljuju prvi album, nazvan jednostavno “The Clash”. Priča o grupi The Clash traje od 1976. do 1986. godine i tokom svog djelovanja je objavila šest studijskih albuma.

Strummer 1986. godine piše nekoliko pjesama za soundtrack filma “Sid and Nancy” režisera Alexa Coxa. Iste godine, nakon pomirenja sa Mickom Jonesom, sarađuje sa Jonesovim novooformljenim bendom Big Audio Dynamite i učestvuje kao koautor većine pjesama na njihovom drugom albumu. Tokom 1987. glumi u filmovima Alexa Coxa “Walker”, za koji je takođe radio soundtrack, i “Straight to Hell”. Ovo nisu bila prva Joeva glumačka iskustva, budući da je još 1980. u poludokumentarnom filmu “Rude Boy” glumio samog sebe, a 1983. se pojavio u filmu “The King of Comedy” režisera Martina Scorcesea sa Robertom de Nirom u glavnoj ulozi. Sa pratećim bendom The Latino Rockabilly War 1988. godine snima pjesme za film “Permanent Record” sa Keanu Reevesom u glavnoj ulozi, a na ovom soundtrackeu, osim Strummera, rade i Lou Reed, The Stranglers i drugi muzičari. Iste godine dobija ulogu u filmu Jima Jarmusha “Mystery Train”, a 1990. u filmu “I Hired a Contract Killer” Akija Kaurismakija glumi kafanskog muzičara. Dvije pjesme koje izvodi u ovom filmu objavljene su na promotivnom singlu i potpisane sa “Joe Strummer & the Astro Physicians”. Joe u kultnom irskom folk punk bendu The Pogues zamjenjuje pjevača Shane McGowana na turneji 1991. godine, a sa kojim je već sarađivao 1987, zamjenjujući na turneji gitaristu Phila Chevrona. Takođe je 1990. producirao album Poguesa “Hell's Ditch”. Pridružuje se 16. aprila 1994. godine češko-američkom bendu Dirty Pictures u Pragu, na humanitarnom koncertu posvećenom žrtvama rata u Bosni. Tokom 90-ih godina Strummer je, takođe, radio kao DJ na radiju BBC, na kojem je vodio i uređivao polučasovnu emisiju pod nazivom “London Calling”.

Knjiga i novi dokumentarac

Četvrti program BBC-a je 2. januara ove godine emitovao 75-minutni dokumentarac naziva “The Clash: New Year's Day '77”, koji je uradio proslavljeni filmski režiser Julien Temple sastavljen od nikada ranije viđenih materijala sa nastupa ovog legendarnog punk benda u londonskom klubu Roxy 1. januara 1977. godine. Tu se mogu vidjeti intervjui i druge snimke iz 1977. godine uklopljene u dotični performans, bio je na streamu na BBC-evoj internetskoj stranici, a sada je dostupan i izvan Velike Britanije, zahvaljujući Marku Keoghu, putem stranice Include Me Out.

Knjiga “The Clash” koju su osmislili Joe Strummer, Mick Jones, Paul Simonon i Topper Headon, objavljena je 1. oktobra 2008. godine sa jedinstvenim uvidom u arhivu The Clasha i na jednom mjestu otkriva ekskluzivne materijale kao što su plakati sa turneja, rijetke naslovnice, umjetnički radovi članova te fotografije benda iz privatnog života, na pozornici, studiju i na putovanjima, a svaki član govori o svom životu u grupi. Ova “ružičasta knjiga”, zvana po boji svojih korica, u luksuznom izdanju sadrži 384 stranice, a prošle godine je objavljena u hrvatskom izdanju i prijevodu i može se nabaviti u našim knjižarama.

Granada je dobila trg Joea Strummera 20. maja 2013. godine, a među prisutnima su bili i članovi The Poguesa i The Mescalerosa, koji su prilikom ceremonije otvaranja izveli akustični jam session te otpjevali “Spanish Bombs”, “London Calling” i mnoge druge rock klasika “clashovaca”. Svake godine tu se okupe njegovi fanovi, koji uz razne performanse i pjesmu obilježe njegov rođendan.