Henry Pierce Stapp je teorijski fizičar Univerziteta u Kaliforniji – Berkli koji je radio sa nekolicinom očeva osnivača kvantne mehanike. On ne traži dokaz da duša postoji, već kaže da postojanje duše odgovara zakonima fizike.
Nije istina kada se kaže da vjerovanje u dušu ne može biti naučno, tvrdi Stapp. Ovdje se riječ “duša” odnosi na ličnost nezavisnu od mozga ili ostatka ljudskog tijela koja može da preživi smrt. U svom radu pod nazivom “Kompatibilnost savremene fizičke teorije sa preživljavanjem ličnosti”, on piše: “Jake sumnje u preživljavanje ličnosti samo na osnovu vjerovanja da posmrtno preživljavanje nije u skladu sa zakonima fizike, su neosnovane.”
On radi sa kopenhagenskom interpretacijom kvantne mehanike – više ili manje interpretacijom koju su koristili osnivači kvantne mehanike, Niels Bohr i Werner Heisenberg. Čak su i oni imali neslaganja o tome kako kvantna mehanika funkcioniše, a razumijevanja teorije su u to vrijeme bila različita. Stappov rad o kopenhagenskoj interpretaciji je veoma utjecajan. Napisao ga je 1970-ih, a Heisenberg je napisao dodatak za njega.
ZAŠTO KVANTNA TEORIJA DAJE NAZNAKE O POSTOJANJU ŽIVOTA NAKON SMRTI?
Stapp objašnjava da osnivači kvantne teorije traže od naučnika da u suštini podijele svijet na dva dijela. Dio iznad, kladična matematika može da objasni fizičke procese empirijski iskušene. Dio ispod, kvantna mehanika opisuje domen “koji ne zahtijeva potpuni fizički determinizam”.
Za taj drugi dio, Stapp je napisao: “Može se konstatovati da evoluirano stanje sistema drugog dijela ne može da se upari sa bilo kojim klasičnim opisom karakteristika vidljivim za posmatrače.”
Kako onda naučnici posmatraju nevidljivo? Oni biraju određena svojstva kvantnog sistema i postavljaju aparaturu kako bi vidjeli efekte na fizičke procese “dio iznad”. Ključ je u izboru onoga ko vodi eksperiment. Prilikom rada s kvantnim sistemom, izbor posmatrača je pokazao fizički utjecaj na ono što se manifestuje i što se može posmatrati u dijelu iznad.
Stapp je citirao Bohrovu analogiju za ovu interakciju između naučnika i rezultata njegovog eksperimenta: “To je slučaj slijepog čovjeka sa štapom: kada se štap drži labavo, granica između osobe i spoljnog svijeta nalazi se između ruke i štapa; ali kada se štap drži čvrsto on postaje dio samog testiranja: osoba osjeća kao da se produžila do vrha štapa.”
Fizičko i mentalno su povezani na dinamičan način. U smislu odnosa između uma i mozga, čini se da posmatrač može da održi određenu moždanu aktivnost koja bi inače bila nestalna. To je izbor sličan izboru naučnika da odluči koja svojstva kvantnog sistema da izučava.
Kvantno objašnjenje toga kako um i mozak mogu biti odvojeni i drugačiji, a opet povezani zakonima fizike “su dobrodošlo otkriće”, napisao je Stapp. “To rješava problem koji je zarazio nauku i filozofiju vijekovima – zamišljena potreba nauke da ili izjednači um i mozak ili da mozak učini dinamički nezavisnim od uma.”
Stapp je rekao da nije u suprotnosti sa zakonima fizike to što ličnost umrle osobe može da se prikači živoj osobi, kao što je slučaj sa tzv. zaposjednutošću duhom. Ono ne zahtijeva nikakvo mijenjanje osnova ortodoksne teorije, mada mu je potrebna “opuštajuća ideja da se fizički i mentalni događaji dešavaju samo kada su upareni zajedno”.
Klasična fizička teorija može samo da izbjegne problem, a klasični fizičari mogu samo da rade na diskreditaciji intuicije kao proizvoda ljudske savjesti, rekao je Stapp. Nauka bi morala umjesto toga da prizna “fizičke efekte savjesti kao fizičke probleme koji moraju biti riješeni u dinamičkim uslovima”.
KAKO OVO RAZUMEVANJE UTjEČE NA MORAL DRUŠTVA?
Nadalje, važno je održati ljudski moral kako bi se ljudi smatrali za više od mašina od krvi i mesa.
U drugom radu, pod imenom “Pažnja, namjera i volja u kvantnoj fizici”, Stapp je napisao: “Sada se priznaje to da će asimilacija javnosti ovim ‘naučnim pogledom’, prema kojem je svako ljudsko biće u suštini mehanički robot, imati značajan i korozivni utijecaj na moral društva”.
On je pisao o “rastućoj tendenciji da ljudi sebe oslobađaju tužbe tvrdeći da nije ‘Ja’ onaj koji je kriv, već mehanički proces unutar tijela: ‘moji geni su me natjerali na to’ ili ‘visok šećer u krvi je uzrok’.
Izvor: Nacionalna Geografija
