11.02.1945. – U Jalti na Krimu završena je konferencija vođa tri velike sile antihitlerovske koalicije, na kojoj su sovjetski lider Josif Staljin, predsjednik SAD Frenklin Rozevelt i britanski premijer Vinston Čerčil uskladili vojne planove za okončanje rata protiv Njemačke i Japana i odredili nove odnose u Evropi i svijetu poslije rata. Trojica lidera usvojili su rezolucije o “slobodnoj Evropi” i dogovorili se o osnivanju UN-a kao opšte međunarodne organizacije za mir i bezbjednost u svijetu. Kominike o podjeli Njemačke na tri zone i uspostavljanju Centralnog komesarijata kao kontrolne komisije tri sile, sa sjedištem u Berlinu, izdat je 13. februara. Riješeno je da se predloži Francuskoj da učestvuje u tome, zatim da Njemačka plati ratnu odštetu i vrati opljačkane vrijednosti, da se sazove konferencija svih nacija 25. aprila radi stvaranja UN-a i prihvaćeni su njeni osnovni principi. Donesene su i odluke o bivšim “satelitima” Njemačke, o pomoći bivšim okupiranim zemalja, o poljskoj vladi i granicama, o Jugoslaviji kojoj je preporučeno da sprovede u djelo sporazum Josipa Broza i Ivana Šubašića za osnivanje jedinstvene vlade. Postignut je i sporazum o stupanju SSSR-a u rat protiv Japana, a Moskva je zauzvrat dobila južni dio poluostrva Sahalin, Kurilska ostrva, pravo na korištenje luke u Port Arturu i na Kineskoistočnu i Južnomandžursku željeznicu. Takođe je dogovoreno da Ukrajina i Bjelorusija budu priznate kao suverene i nezavisne države u UN-u. Suverenost je bila formalna, a SSSR je na taj način dobio još dva glasa u svjetskoj organizaciji.
magazinplus.eu
