Zašto je pad eura dobra vijest za Stari kontinent?

Pad vrijednosti valute ne dovodi uvijek do slabljenja ekonomije te zemlje. U izvjesnim slučajevima, nasuprot, on je ojačava. Sadašnja deprecijacija eura je jednom rječju dobra za Evropu, zaključuje jedan od najuticajnijih američkih ekonomskih analitičara Moaze Naim.

On je u najnovijem broju magazina Slate konstatovao da su dva najznačajnija skorija pojeftinjenja smanjenje cijene nafte i pad vrijednosti eura u odnosu na dolar.

U julu 2014. barel nafte koštao je 114 dolara, a sada vrijedi 57 dolara. Euro je vrijedio 1,36 dolara, a sada 1,04 dolara, podsjeća Naim.

Tokom protekle godine euro je izgubio 23 odsto vrijednosti u odnosu na američki dolar i 19 odsto u prosjeku na ostalih 10 najvažnijih deviza. Eksperti se slažu da će se vrijednost eura i dolara izjednačiti i da će euro nastaviti još da pada. Posljedice pada cijena nafte su poznate, ali ne i posljedice deprecijacije eura, napominje on.

Cijene energije kao i vrijednost eura, druge najuticajnije svjetske monete, utiču na cijene gotovo svih ostalih proizvoda široke potrošnje, od paste za zube do automobila.

Za bolje razumijevanje pada eura potrebno je prije svega naglasiti da je pogrešno vjerovati da deprecijacija nacionalne monete obavezno dovodi do slabljenja privrede. To je ponekad potpuno suprotno, dodaje Naim.

Pad vrijednosti eura u odnosu na dolar trenutno utiče na pojeftinjenje španskog vina, francuskog aviona, italijanskog auta u ostatku svijeta, što stimuliše prodaju tih proizvoda. Španski izvoz raste, automatski podstičući rast zaposlenosti i privrede uopšte, slikovito je objasnio.

S druge strane, devalorizacija eura uticala je na poskupljenje uvoznih proizvoda, ajfona, industrijskih mašina, boravka u zemljama van eurozone.

Srećom za EU, taj uticaj na cijene uvoznih proizvoda manifestuju se u ovom trenutku kada zemlje Unije potresa deflacija. To je ekonomska bolest koja se sastoji u konstantnom padu cijena usljed nedovoljne tražnje i koja dovodi do hronične stagnacije od koje već decenijama pati Japan, napominje on.

Devalorizacija monete je dobar antipod deflaciji, kaže Naim, ali i napominje da sve deprecijacije nisu korisne.

Kada neka moneta gubi vrijednost u odnosu na ostale zbog masovnog odliva kapitala, dovodeći do opšteg nepovjerenja u ekonomiju zemlje, deprecijacija je veoma štetna.

Ona je takođe štetna kada dovodi do eksplozije inflacije kao i do zaustavljanja investicija i privrednog rasta.

To je upravo ono što se dogodilo u Rusiji i Venecueli, dvije zemlje najpogođenije, između ostalog, drastičnim padom cijena nafte.

Euro je trenutno toliko izgubio vrijednost, po mišljenju ovog analitičara, zato što je Evropska centralna banka ubrizgala monetarne likvidnosti u ekonomiju kako bi stimulisali investicije i potrošnju, dok u SAD, federalna rezerva, predviđa sasvim suprotnu strategiju. Zapravo, američka Centralna banka ostavila je mogućnost rasta osnovne kamatne stope.

Federalne rezerve tako pokušavaju da spriječe inflatorne pritiske koji potpomažu privredni rast, ali i  smanjuje nezaposlenost do granice koja bi mogla do dovede da manjka radne snage i rasta cijena.

Ništa se brže ne kreće od novca. Usljed tog novog stanja stvari, investitori su povukli kapital iz SAD kako bi ga plasirali u Evropu. Od početka godine, fondovi za evropske investicije inkasirali su 35,6 milijardi eura, što je rekordan iznos, dok su američki konkurenti izgubili 33,6 milijardi eura, navodi Naim.

Od 1. januara, evropske berze prevazišle su američke berze, kako visokim kursom kotiranih akcija, tako i intenzitetom upliva kapitala.

Usljed ovakvih kretanja očekuje se da će prihod izvoznih američkih preduzeća pasti, a samim tim i vrijednost njihovih akcija, jer kada je dolar jak, cijene izvoznih proizvoda rastu, objašnjava američki ekonomista.

Ali ne treba zaboraviti još jedan važan faktor. Već nekoliko godina, preduzeća koja nisu finansirana od stane američkih ulagača, akumuliraju ogromnu količinu gotovog novca. Tim novcem mogu se kupiti druga preduzeća, dodaje Naim.

A sada, pošto je euro pojeftinio, evropska preduzeća su takođe pojeftinila za one koji posjeduju dolare. Zbog toga smo, kaže on, svedoci talasa otkupa evropskih firmi. “Ovo nisu jedini efekti devalorizacije eura. Ima ih još mnogo. Ali, sve u svemu ova deprecijacija eura je jednom rječju dobra za Evropu”, zakjučuje Naim u najnovijem broju magazina Slate.