Ogromne količine životnih namirnica bez razloga završavaju u smeću, žali se Evropski parlament. Mnogi EU građani ne razumiju šta znači rok upotrebe. Sada se predlažu mjere za smanjenje ovog otpada.
Brojevi koji stižu iz EU su sramni i gigantski – svaki građanin EU godišnje u prosjeku baca 173 kilograma hrane.
Ulrike Müller iz njemačke stranke Freie Wähler – Slobodni birači -a u Evropskom parlamentu je izračunala: “Svaki Evropljanin sedmično baci skoro 2 kg hrane u smeće.” Da je to nezaobilazno zbog pokvarenosti robe, moglo bi se razumijeti, ali najgore u tome je da je veliki dio bačenih namirnica još uvijek jestiv. Ljudi bacaju hranu često jer misle da je nejestiva, ali to nije uvijek slučaj.
“U industrijskim zemljama većina namirnica se baca na kraju lanca snabdijevanja i to uglavnom kod potrošnje i distribucije. Svako nosi svoj dio odgovornosti u cjelokupnoj problematici”, rezimira ovu tužnu situaciju izvjestiteljka iz hrvatske Socijaldemokratske stranke, Biljana Borzan.
Evropska unija je postavila cilj da do kraja 2030. godine smanji količinu bačenih namirnica za pola. Evropski parlament je sada Komisiji EU predložio spisak mjera u cilju postizanja ovog cilja.
Pogrešno shvaćen rok trajanja
Prijedlozi mjera se fiksiraju na dva saznanja – prvi je rezultat evropskih istraživanja i leži u otpadu iz privatnih domaćinstava. Kompanije kao što su restorani i kantine su, ili bolje organizovani tako da se manje baca, ili se u privatnim domaćinstvima jednostavno više jede. Ili oboje.
“Korisnici su ključ uspjeha. Zbog toga svi moramo biti više svjesni važnosti ovog problema, staviti obrazovanje o ishrani u prvi plan i pružiti mogućnost korisnicima da lakše dođu do važnih informacija”, kaže liberalna evropska parlamentarka Ulrike Müller.
U centru ove problematike, što je drugi važan nalaz, jeste to da je u slučaju bacanja namirnica ipak odlučujući rok trajanja. Utvrđeno je da mnogi potrošači pogrešno shvataju rok trajanja namirnica. Oni misle, da kada je jogurtu istekao rok trajanja za jedan dan, da je on pokvaren i da ga treba baciti u smeće. Pri tome je “rok trajanja” ipak samo datum do kada je NAJBOLJE upotrijebiti namirnice, i to ne znači da kada ovaj datum istekne, slijedi trovanje hranom. Ukus, boja i konzistencija proizvoda su u potpunosti pravilni samo do tada i u slučaju pravilnog skladištenja. Engleski izraz “best before” još jasnije objašnjava – do tog datuma su kvalitet i ukus “najbolji”, ali nakon toga su još uvijek dobri.
Kafa, makarone i riža u budućnosti bez datuma?
Parlament zahtjeva da potrošači o tome moraju biti informisani, ali postavlja se i pitanje da li bi se datum na nekim namirnicama trebao skroz ukinuti? Jan Huitema, holandski poljoprivrednik i poslanik iz Narodne stranke, citira više istraživanja sa rezultatom – “Kada bi se ukinuo datum roka trajanja sa trajnih namirnica kao što su kafa, makarone ili riža, otpada bi bilo za 12 posto manje.”
Pored toga, velika većina Parlamenta želi da zemlje članice oslobode od PDV-a donacije namirnica, a s ciljem podsticaja kompanija da manje bacaju.
“Predobro za kontejner”
Ipak se nešto radi. Postoji sve više manjih i većih projekata, koji ne samo da su prepoznali problem, nego zaista poduzimaju nešto protiv toga. Njemački ministar ishrane Christian Schmidt nedavno je na primjer dao nagradu “Predobro za kontejner” inicijativi “Kult knedle”u kategoriji Produkcija. Ova inicijativa proizvodi knedle od hljeba iz lokalnih pekara koji se nije prodao.
Lanac prodavnica Edeka Südwest je osvojio nagradu u kategoriji Prodavnica za njihovu “Razmjena robe”. Kompanija je preko Intraneta nudila produkte sa skraćenim rokom trajanja ili brzo kvarljivo voće i povrće iz svojih marketa po nižim nabavnim cijenama.
Berlinski restoran u borbi protiv nepotrebnog bacanja hrane
Berlinski restoran “Restlos Glücklich” osvojio je nagradu u kategoriji “Gastronomija”. Ovaj restoran priprema svoja jela od odbačenih namirnica.
Upravo ovakve ideje i EU zahvalno prihvata. One bi trebale smanjiti brda bačene hrane, te skupa sa zakonskim inicijativama iz Brisela i lokalnim projektima, doprinose tome da u smeću završi što je moguće manje hrane.
- DW.DE
- Autor Christoph Hasselbach
