Njemački i austrijski mediji o ulozi Srba u Velikom ratu

Rad Andrićevog instituta, čiji je direktor Emir Kusturica i dokument koji svjedoči o namjerama Austrougarske da povede Veliki rat i prije sarajevskog atentata, odnosno, pismo tadašnjeg vojnog guvernera u BiH Oskara Poćoreka iz maja 1913. godine ministru finansija Leonu Bilinskom u Beču, tema je pisanja njemačkih i austrijskih medija, koji, uglavnom, ukazuju na nerelevantnost tog dokumenta.

Minhenski “Zidojče cajtung” ocjenjuje da je time, izgleda propao pokušaj Beograda da se rastereti pripisane krivice, dok dnevnik “Velt” piše da Poćorekovi predlozi bečkom dvoru ne dokazuju puno.

“U svakom slučaju takvi prijedlozi znače malo. Oni odslikavaju rapoloženje koje je tada pokretalo bečku politiku. Ali da li su razmišljanja te dvojice, prije drugorazrednih funkcionera, zaista i bili dio vladine politike – veoma je sumnjivo…”, piše “Velt”, navodeći da na kraju krajeva, Austrija sredinom 1914. godine uopšte nije bila spremna za rat, pošto su propali pokušaji rješavanja “Julske krize”.

I njemački tabloid “Bild” pozabavio se ovom temom i, pišući da Srbija “dokazuje” nevinost za Prvi svjetski rat, navodi da je “srpski nacionalista Gavrilo Princip tačno prije 100 godina, ubistvom austro-ugarskom prestolonasljednika Franca Ferdinanda, pokrenuo Prvi svjetski rat”.

Ukazujući da je od 1914. do 1918. godine stradalo 15 miliona ljudi- devet miliona vojnika i šest miliona civila, tabliod, navodi da se Beograd, uprkos tome, želi da oslobodi svake suodgovornosti.

Njemačka štampa prenosi i izjavu Ute Fervert, direktorke odsjeka za historiju instituta Maks Plank, koja govori o knjizi historičara Kristofera Klarka “Mesečari”, navodeći da je njemačka publika sa zahvalnošću primila Klarkovo relativno oslobađanje njemačkog carstva od krivice za Prvi svjetski rat.

U tekstu “Sjećanje na Prvi svjetski rat – Srbija se smatra napadnutom” njemački list “Tagešspigl” ističe da se “slavni režiser Emir Kusturica prikazuje kao borac protiv “revizije historije” od koje Srbija treba navodno da strahuje, a upravo je on nedavno predstavio pismo koje je Poćorek, maja 1913, poslao Bilinskom u Beč”.

“Taj dokument bi trebalo da dokaže da Srbija, navodno, ne snosi sukrivicu za Prvi svjetski rat, jer je Austrougarska mnogo prije atentata na prestolonasljednika Franca Ferdinanda u junu 1914. godine bila spremna da napadne Srbiju”, piše “Tagešspigl”.

List navodi da je i predsjednik Srbije Tomislav Nikolić kritikovao “neopravdano i bezrazlozložno proglašavanje Srbije a priori krivcem za Prvi svjetski rat.

“Indirektno, jedino se u Srbiji Gavrilo Princip gotovo prkosno brani kao preostali srpski nacionalni heroj, dok ga istovremeno građani drugih zemalja bivše Jugoslavije kao takvog ne žele da vide”, ocjena je njemačkog dnevnika, koji takođe prenosi da srpski historičar Danilo Šarenac vidi Principa kao jednog idealistu, a ne kao “profesionalnog ubicu”, koga se čovjek, dakle, ne bi mogao dovesti u vezu sa modernim teroristima, poput onih iz Al-Kaide.

“Tagešpigel” piše da su u Srbiji pojedini mediji Poćorekovo pismo primili s euforijom, a da Šarenac, međutim, smatra da je dokument skoro nevažan.

Kada je riječ o knjizi “Mesečari” (Die Schwandler) australijsko-britanskog historičara Klarka, to djelo se i među njemačkim historičarima, ipak, kritički razmatra, jer Klark srpsku historiju stavlja u središte, čak ukazuje i na genocid u Srebrenici 1995. godine i Garvrila Principa naziva teroristom, navodi “Tagešpigel”.

Štampa piše da se ta knjiga u Njemačkoj dobro prodaje, jer se, kako kažu kritičari, u njoj Njemačka oslobađa svoje odgovornosti,  dok je u Srbiji, navodi njemačka štampa, to delo probudilo nacionaliste i oni Principa tim više brane kao heroja.

U tekstu pod naslovom “Pucnji iz Sarajeva odjekuju još do danas”, austrijski list “Klajne cajtung” prenosi izjavu člana Upravnog odbora Instituta Momčila Perišića da je Poćorekovo pismo jedan od najvažnijih historijskih izvora za proučavanje pitanje krivice i odgovornosti za izbijanje Prvog svjetskog rata.

List navodi da je “međunarodno poznati režiser i direktor Andrićevog instituta Emir Kusturica otkrio da namherava da napravi dokumentarac o Prvom svhetskom ratu”.

“Klajne cajtung” je prenio i njegovu izjavu za medije u Republici Srpskoj i Srbiji da je “Gavrilo Princip u Sarajevu ubio okupatora, rasistu i antisemitu”.

List ocjenjuje da “Srbija na taj način želi da dokaže svoju nevinost u Prvom svjetskom ratu, te se i dalje zanosi u starom nacionalističkom razmišljanju”.

“Što je bliže 28. jun 2014. godine, a time i 100 godina od atentata Gavrila Principa na prestolonasljednika Franca Ferdinanda i njegove supruge Sofije u Sarajevu, to se Srbija više bori za svoju ulogu žrtve njemačko-austrijske agresije na početku Prvog svjetskog rata”, piše “Klajne cajtung”, prenijeli su banjalučki mediji pozivajući se na agenciju Srna.

Isti izvor prenosi da je premijer Srbije Ivica Dačić 11. novembra 2013. godine, na dan kada je 1918. godine došlo do primirja, istakao da bi svaki pokušaj da se Srbija obilježi pečatom krivca za Prvi svjetski rat “predstavlja pokušaj falsifikovanja istorije, te da se tačno zna da je taj rat bio izraz ekspanzionizma Austrougarske i Njemačke”, prenijele su agencije.

“Dačić je naglasio da se Srbija u oba svjetska rata odlučila za pravu stranu. Upravo to što je Srbija u dva svjetska rata “zauzela pravu stranu” još više ističe katastrofalnu politiku bivšeg lidera SPS Slobodana Miloševića, koji je uspio da njegova zemlja bude bombardovana u ratu na Kosovu 1999. godine od bivših saveznika iz Drugog svjetskog rata – Francuske, Britanije i SAD”, piše “Klajne cajtung”.

Obilježavanje godišnjice Prvog svjetskog rata, navodi se u tekstu, pružiće informacije o tome u kojoj mjeri su intelektualne i političke elite u Beogradu spremne za, kako kažu, kritičko samopreispitivanje.

(Vijesti.ba)