Bogosluženjem u sinagogi i obrednom seder večerom, Jevreji s večerašnjim zalaskom sunca počinju osmodnevo obilježavanje Pesaha-praznika slobode, porodične radosti i beskvasnog hljeba. Večerašnja molitva u hramu sarajevske Jevrejske općine počinje u 19. sati a predvodi je hazan Igor Kožemjakin.
Gotovo tri i po hiljade godina pripadnici najstarije monoteističke religije svetkuju Pesah. Praznik se shodno jevrejskom lunarnom kalendaru uvijek obilježava od 15-og do 22. mjeseca nisana, što ove 2024. godine odgovara periodu od 22. do 29. aprila). Slavlje započinje već uvečer večerom koja se zove „Seder večera“. Seder je Hebrejska riječ koja znači red, a Seder večera je praznična, obredna večera na kojoj se molitve, čitanje Hagade i svi drugi običaji obavljaju po strogo utvrđenom redu (ukupno 15 rituala).
Seder počinje domaćinovim pozivom siromašnima da dođu i sa njima podijele sve što ima na trpezi, a završava uz brojne blagdanske pjesme.
Povijesnu priču o izlasku Jevreja iz egipatskog ropstva najslikovitije opisuje sarajevska Hagada koja predstavlja jednu vrstu zbirke vjerskih propisa i predanja, unesenih u molitveni red obilježavanja Pesaha. Hagada doslovno hronološki iznosi povijest dolaska izraelskih plemena u Musir, govori o gorčini njihovog ropstva te osvajanju slobode.
Čitajući je za pashalnim stolom tokom obredne seder večere, vjernici evociraju uspomenu na sudbinu svojih predaka, koji su pod prijetnjom egipatskog faraona nabrzinu ispekli svoje beskvasne hljebove i krenuli na put, lutajući po sinajskom poluostrvu 40 godina da bi se potom raselili širom svijeta.
Otud na seder tanjuru beskvasni hljeb, odnosno tri beskvasna hljeba, kao simbol tri pretka; Abrahama, Izaka i Jakova. Zato se i sam praznik još naziva i „Praznik beskvasnog hljeba“.
Zatim je na prazničnoj trpezi jagnjeća pečena potkoljenica ili pileći batak koji simbolizira žrtvu, slana voda-prolivene suze, gorke trave podsjećaju na gorčinu ropstva, a voćna kaša na glinu od koje su Izraelci u ropstvu morali praviti cigle. Nešto slatko dočarat će slast slobode a jaje rađanje novog života. Također se pije pet čaša vina.
Praznik Pesah u isto vrijeme slavi i dobijanje Tore, svete knjige koja je zapravo homogenizirala i jevrejski narod i jevrejsku vjeru.
Moralna starozavjetna načela iz 10 božijih zapovijesti uputa su i za današnjeg čovjeka, da izađe iz robovskog mentaliteta spram svega što ga dehumanizira.
Jevreji se za svoj najvažniji praznik pripremaju danima; uređuju svoje kuće i odijela, da bi čistog srca za seder večerom svjedočili noći prvog Pesaha. Običaj je i da se za vrijeme večere vrata od kuće ostavljaju otvorena, kao znak dobrodošlice svakom dobronamjernom gostu, a jedna stolica se ostavlja slobodna za proroka Elijasa.
Svim Jevrejima u BiH Hag Pesah Sameah!
federalna.ba
