Investicije u zapadni Balkan: EU ulaže jednu, a privatnici 10 milijardi eura

Evropska unija planira ulaganje u zapadni Balkan u iznosu 11 milijardi eura u periodu 2014-2020. To je najavljeno na prošlosedmičnom sastanku ministara vanjskih poslova EU i zapadnog Balkana u Solunu (Grčka), što je dio najavljenog novog pristupa Evropske unije procesu proširenja.

Oslobođenje

No, Evropska unija će uložiti samo milijardu eura iz IPA sredstava, a očekuje da će ta milijarda privući još 10 milijardi eura privatnog kapitala.

Interesi

“Grčka je u svojstvu predsjedavajuće EU objavila da je Evropska komisija potvrdila namjeru da iz vrijednosti IPA II alocirane za šest država zapadnog Balkana u period 2014.-2020. izdvoji do jedne milijarde eura za investicije u infrastrukturu. Kombinovana sa sredstvima međunarodnih finansijskih institucija, očekuje se da sredstva EU privuku privatni kapital u vrijednosti od 10 milijardi eura za investicije u zapadni Balkan”, kazali su nam u Direkciji za evropske integracije BiH.

Ulaganje u infrastrukturu na Balkanu je interes i balkanskih zemalja, a i Evropske unije, odnosno zapadne i srednje Evrope, koja se preko Balkana povezuje sa Grčkom.

Kako je Grčka objavila nakon sastanka u Solunu, glavni regionalni projekti mogli bi obuhvatiti autoceste koridor 10 (Zagreb-Atina), koridor 8 (povezivanje luka na Crnom i Jadranskom moru), transjadranski gasovod koji povezuje Grčku i Italiju, te jonsko-jadranski gasovod dužinom jadranske obale od Albanije do Hrvatske. U objavi je, također, istaknuta važnost regionalne infrastrukture za osiguranje povezanosti regiona međusobno, ali i sa EU.

Većina ovih projekata je već započeta ili su radovi u pripremi, ali je očito da je namjera Evropske unije da zemlje zapadnog Balkana što bolje infrastrukturno pripremi za ulazak u Evropsku uniju.

Međutim, o ovim sredstvima, načinu apliciranja za njih, i općenito o ovom programu vrlo malo se zna jer još nema zvaničnih objašnjenja iz Evropske unije.

Koliko će BiH imati koristi od tih najavljenih 11 milijardi eura, veliko je pitanje, pošto je poznata po tome da ni nepovratna sredstva iz IPA programa ne može iskoristiti pa ih EU da nekome drugom. Na zemljama regije je, kako su poručili iz Evropske komisije, da dogovore zajedničke projekte i predlože ih EK-u. U tu svrhu u Beogradu će krajem maja biti održan konsultativni sastanak o pripremi projekata, a kasnije i sastanak sa predstavnicima EK-a.

40 miliona eura

Za 2014. BiH u okviru IPA II ima mogućnost da povuče 40 miliona eura. U pogledu uslova za korištenje IPA II, osim postojanja sveobuhvatnih sektorskih strategija u svim državama korisnicama, Evropska komisija je pred BiH postavila i jedan specifičan uslov. Riječ je o uspostavljanju efikasnog mehanizma koordinacije. Upravo zbog odsustva efikasne koordinacije, BiH nije bila u poziciji da obavi pripreme za IPA II, odnosno održi formalne konsultacije sa institucijama koje učestvuju u planiranju IPA.

“Ipak, Evropska komisija je na uvodnom sastanku 7. maja označila početak programiranja IPA 2014. državnog programa pomoći, za koji je izdvojeno 40 miliona eura. Sektori, odnosno oblasti u kojima aktivnosti mogu biti podržane ovim sredstvima su demokratija, vladavina zakona i temeljna prava; konkurentnost i inovacije, strategije lokalnog razvoja; obrazovanje, zapošljavanje i socijalne politike. Evropskoj komisiji državni program pomoći IPA 2014. treba biti dostavljen do 4. jula ove godine”, kazali su u Direkciji za EU integracije.