Dogodilo se na današnji dan – 6. maj

Danas je hrišćanski praznik Đurđevdan, veoma raširena krsna slava među Srbima.

Događaji:

1890. – Mormonska crkva zabranjuje poligamiju.
1889. – Eiffelov toranj oficijelno otvoren za javnost.
1955. – Njemačka je ušla u NATO.
2001. – Papa Ivan Pavao II tokom posjete Siriji posjetio džamiju, čime je postao prvi papa koji je ušao u džamiju.

Rođenja:

1758 – Maximilien François Marie Isidore de Robespierre poznati francuski revolucionar, odvjetnik u Arrasu rođen 6. maja 1758. godine. Zadojen idejama Rousseaua istupa protiv kraljevskog apsolutizma. U Ustavotvornoj skupštini zalaže se za opće pravo glasa, istupa protiv imovinskog cenzusa, a za ravnopravnost Židova i domorodaca u kolonijama te traži ukidanje ropstva. Član je Društva prijatelja Crnaca. Vjernost revolucionarnim idealima te odbijanje unosnih mjesta i počasti pribavili su mu nadimak – Nepotkupljivi. Od 1791. godine istaknuta je ličnost Francuske revolucije.
Robespierre je smatrao kako se blagostanje naroda ne može osigurati bez obaranja plutokracije: Velika bogatstva kvare one koji ih posjeduju, kao i one koji im zavide…(uz njih) čak se i sam talent smatra sredstvom ne toliko korisnim za domovinu koliko za to da se stekne imetak. Pod tim okolnostima sloboda je isprazna himera, a zakoni su samo instrument ugnjetavanja. Za vladavine Legislative djeluje preko tribine Jakobinskog kluba gdje se suprostavlja Žirondincima. Nakon ustanka 10. augusta 1792. godine izabran je za člana revolucionarne pariške komune, a zatim je za vladavine Konventa na čelu montanjara. U nacrtu Deklaracije prava čovjeka ne negira privatno vlasništvo, ali ga ograničava i zahtjeva da se uvede progresivni porez prema imetku, proglašava pravo na opće obrazovanje, pravo na rad i socijalnu pomoć. Uz to ozakonjuje revolucionarnu akciju (članak 17.): Kada vlada nasiljem krši prava naroda, ustanak je njegov najsvetiji zadatak. Zalaže se i za solidarnost svih naroda povezanih u univerzalnoj težnji za slobodom:
Ljudi svih zemalja su braća. Različiti narodi trebaju se međusobno pomagati koliko god mogu, kao građani jedne države. Tko tlači jednu naciju, neprijatelj je svih ostalih nacija. One koji vode rat protiv jednog naroda da bi zaustavili napredak slobode i uništili prava čovjeka trebaju svi progoniti i to ne kao obične neprijatelje već kao ubojice i buntovne razbojnike.
Jakobinski je klub oduševljeno prihvatio njegovu Deklaraciju, ali ju je Ustavotvorna skupština smatrala suviše smionom pa je mnoge dijelove izmijenila ili odbacila. Od 27. jula 1793. godine član je Komiteta javnog spasa, gdje se zalaže da se oštre mjere primjene samo protiv onih čija je krivica protiv sigurnosti Republike dokazana. Iako nije imao nikakvih diktatorskih ovlasti, ali uživajući golem moralni ugled de facto je davao smjer jakobinskoj diktaturi, a istupao je i kao njen teoretičar: Do kada će se nasilje tirana nazivati pravdom, a pravda naroda barbarstvom ili buntovništvom? Od 1793. godine kada počinje raskol u stranci montanjara drži se srednje linije nastojeći održati revolucionarni savez između jakobinske buržoazije i narodnih masa. U tom smislu bori se protiv ultrarevolucionarnih heberista, a zatim protiv desnog krila tzv. pomirljivih s Dantonom na čelu (iza kojih se kriju interesi novih bogataša i ljudi povezanih s emigracijom).
Istupajući protiv pokreta tzv. dekristijanizacije, čije su pristalice – u njegovim očima – fanatici sa suprotnim predznakom. Kao rusoovski deist pokušava zemlji dati novu duhovnu bazu. Bazu zasnovanu na kultu Vrhovnog Bića te odbija i kontrarevolucionari katolicizam i ateistički kult razuma Hébertovih sljedbenika. Kada je istupio protiv nekih krvoloka smatrajući da slijepom primjenom terora kompromitiraju Revoluciju, oni su udružili s Pomirljivima i skovali protiv njega zavjeru 9. termidora (27. jula) 1794. godine te ga oborili u Konventu ne davši mu da dođe do riječi. Narednog su ga dana smaknuli zajedno s njegovim najbližim saradnicima: Saint-Justeom i Coulthonom.

1856 – Sigmund Freud (Sigismund Schlomo Freud, 6. maj 1856, Freiberg, Moravska, (danas Příbor) Austro-Ugarska – 23. septembar 1939, London), austrijski neurolog i osnivač psihoanalize.
Nakon završetka školovanja 1881. prihvaća radno mejsto u Institutu za cerebralnu anatomiju gdje radi istraživanja uspoređujući mozgove odraslih ljudi i fetusa. Nekoliko godina kasnije radi studiju o kokainu te 1884. godine otrkiva njegova analgetska svojstva i iskušava ga na sebi. Naredna 1885. godina biva značajna za Freudovu karijeru. Tada je pozvan da proboravi četiri mjeseca u Parizu i radi s jednim od najpoznatijih neurlogoa toga vremena Jeanom Charcotom koji je istraživao uzroke i terapiju histerije putem hipnoze.
Godine 1886. vraća se iz Pariza u Beč i otvara privatnu praksu. Otvorivši privatnu praksu Freud se posvećuje oboljelima od histerije koje – što je u to doba bilo uobičajeno – liječi elektroterapijom i hipnozom. Kasnije će odustati od hipnoze te primijeniti metodu slobodnih asocijacija i analizi snova. Njegove teorije i tretman pacijenata bile su, a i danas ima dosta spora o tome, kontroverzne.
U oktobar 1886. Freud stupa u brak s Marthom Bernays s kojom će imati šestero djece. Između ostalog i kćerku Annu Freud koja će kasnije postati ugledna psihoanalitičarka na polju dječije psihologije.
1889 Freud odlazi u Nancy gdje posječuje Hippolyita Bernheima, koji u to vrijeme eksperimentiše sa hipnozom. Iz tih eksperimenata Freud donosi zaključak o postojanju podsvjesti.
Zajedno sa Josefom Breuerom istražuje fenomene histerije. Iz tog rada proizilazi njihova zajednička knjiga “Studije na području histerije” 1895 u kojoj postavljaju hipotezu da simptomi histerije proizlaze iz potisnutih sjećanja i traumatskih događaja.
Poučen iskusustvima zajedničkih istraživanja, Freud zastupa stajalište da je uzrok histerije seksualne prirode i tada razvija dio onog što će kasnije postati poznato kao psihoanalitička teorija.
1897. otkriva Edipov kompleks, a 1899. pojavljuju se i njegovi prvi značajni tekstovi. Godine 1900. objavljuje knjigu “Tumačenje snova” koja se temelji na analizi njegovih vlastitih snova. Nakon nje slijede: “Psihopatologija svakodnevnog života” (1901.), “Tri eseja o seksualnosti” (1905.), “Šale i njihova povezanost sa nesvjesnim” (1905.). U knjizi “Tri eseja o seksualnosti” Freud iznosi ideju da se djeca rađaju sa seksualnim potrebama, a njihovi roditelji su početni seksualni objekti, nakon čega je u javnosti proglašen luđakom. U djelu “Fragment jedne analize histerije” analizira traumatsku funkciju seksualnosti u histeriji, kao i ulogu homoseksualnosti.
Godine 1902. osniva Psihološko društvo srijedom u kojem okuplja svoje prve učenike (Ferdern, Ranka, Alfred Adler). Među njegovim najtalentovanijim učenicima, kako će se pokazati godinama kasnije, nalazi se i mladi Viktor Tausk.
Od 1912. bavi se pitanjem oca, pojmovima nagona života (eros) i nagona smrti (tantos), principa realnosti i principa zadovoljstva.
Osam godina kasnije (1920.) zbog epidemije gripe umire Freudova kćerka Sophie, a iste godine on predlaže novi model društvenog sklopa u kome se pojavljuju ego i superego. Njegov istraživački doprinos uključuje i otkrivanje novih osobina živčanih ćelija kod zlatne ribice i postojanje testisa kod mužjaka jegulje. Ipak, najvažnijim otkrićem smatra se činjenica da kokain može biti upotrijebljen za liječenje mnogih bolesti. Sam Freud je uzeo drogu bez pojave nekih štetnih učinaka, no njegovo oduševljenje ovim otkrićem ubrzo se smanjilo zbog spoznaje da kokain stvara ovisnost. Zbog raka 1923. godine ima i prvu operaciju grla.
Nakon što su nacisti okupirali Austriju 1938. godine, a prije toga u Berlinu javno spalili Freudove knjige, Sigmund Freud napušta Austriju i preseljava se u Englesku gdje sve do same smrti, 23. septembra 1939. godine, uzrokovane rakom grla liječi svoje pacijente. Sigmund Freud djed je slikara Luciana Freuda te komediografa i pisca Clementa Freuda te pradjed novinarke Emme Freud i modnog dizajnera Belle Freuda te Matthewa Freuda.

1861 – Rabindranath Tagore, indijski filozof i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913

1870 – Safvet-beg Bašagić (pisao pod pseudonimom Mirza Safvet) rođen je 1870. godine i jedna je od najmarkantnijih ličnosti moderne bosanske i bošnjačke književnosti i začetnik bošnjačkog nacionalnog preporoda početkom 20. vijeka. Osnivač je mnogih listova, časopisa i nacionalnih društava. Poznat je kao istaknuti pjesnik, prevoditelj, historičar i političar. Safvet-beg Bašagić je 1900. publicirao Kratku uputu u prošlost Bosne od 1463. do 1850., koja je sve do pojave knjige Geneza nacionalnog pitanja bosanskih Muslimana Muhamed Hadžijahića bila standard proučavanja historije Bošnjaka. 1894. godine odaziva se pozivu da učestvuje polaganju kamena temeljca Starčevićevom domu.
Bašagićeva kolekcija islamskih rukopisa i starih knjiga koja je u posjedu Bratislavske Univerzitetske biblioteke je dio UNESCO-vog programa Memory of the World Programme. Dio ove kolekcije je dostupan on-line posredstvom Svjetske digitalne biblioteke.

1871 – Victor Grignard, francuski hemičar
1880 – Ernst Ludwig Kirchner, njemački slikar i grafičar
1915 – Orson Welles, američki režiser i glumac

1941 – Ivica Osim (rođen 6. maja 1941. godine u Sarajevu, Bosna i Hercegovina) je bosanskohercegovački fudbalski trener, te bivši fudbaler.  Trenutno je predsjednik komiteta za normalizaciju Nogometnog/Fudbalskog saveza Bosne i Hercegovine.
Rođen je 6. maja 1941. godine u sarajevskom naselju Hrasno, tokom II svjetskog rata, u radničkoj porodici. Otac mu je bio bravar u željeznici i povremeno svirao harmoniku, dok mu je majka bila domaćica i aktivistica u Crvenom križu, za šta je dobila Šestoaprilsku nagradu grada Sarajeva. Osnovnu školu završava u Hrasnom i Novom Sarajevu, nagon čega upisuje gimnaziju. U srednjoj školi biva jedan od najboljih matematičara zbog čega biva oslobođen mature, te nakon završetka upisuje matematički fakultet u Sarajevi. Već na prvom ispitu studija matematike dobija ocjenu devet i mnogi tvrde da bi, da se opredijelio za nastavak studija umjesto za fudbal, vjerovatno dogurao i do nekog univerzitetskog zvanja.

1953 – Tony Blair, britanski političar i državnik
1961 – George Clooney, američki glumac i producent

Umrli:

1942 – Hasan Kikić, bosanskohercegovački književnik
1951 – Élie Cartan, francuski matematičar
1992 – Marlene Dietrich, njemačko-američka glumica i pjevačica
2007 – Đorđe Novković, hrvatski kompozitor

6. maj (svibanj) (6.5.) je 126. dan godine po gregorijanskom kalendaru (127. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 239 dana.

Wikipedia