DANI: Sukob ili dogovor SDA i SBiH? – JKP Gradska groblja Visoko

Iako nas stečajni upravnik Mehmed Vranac uvjereva da s realizacijom obaveza vezanih za pripremu ovogodišnje dženaze u Potočarima neće biti nikakvih problema, već pretprošle se sedmice pokazalo da će stečaj u kojem se nalazi Javno komunalno preduzeće Gradska groblja iz Visokog imati uticaja na to. Naime, na adresu Opštine Srebrenica je tada stigao dopis u kojem Gradska groblja tvrde da nisu u stanju da realizuju tačku ugovora koja se odnosi na štapmanje smrtovnica za porodice onih koji se kopaju, te su od Opštine zatražili da to rješi sama.

Kako saznajemo u srebreničkoj Opštini kasnije su Gradska groblja dostavila i ponudu za smrtovnice i to na iznos od preko 6.000 maraka, dakle oko dvije marke po smrtovnici. Osim što je ovaj iznos nerealno veliki, sve ove godine, tvrde Srebreničani, ugovor je ionako bio realizovan tek djelimično. Naime, iako iz preduzeća poručuju da bi svaka porodica trebalo da dobije oko 20 smrtovnica, sve one koje smo pitali dobili su samo pet.

Politička osveta

No, odbijanje ove ponude iznenadilo je Visočane uvjerene da “Srebrenica uvijek ima para”, pa su Gradska groblja ovaj problem morala riješiti uz pomoć privatnih firmi, koje su, kako saznajemo, donirale sredstva za smrtovnice koje bi po ugovoru moralo štampati ovo JKP. Međutim, sudbina ovog preduzeća – očito naviknutog da “novca za žrtve“ nikad ne nedostaje – već odavno izaziva dosta kontroverzi, jer u pravilu gdje ima para, tamo obavezno ima i politike.

JKP Gradska groblja, koje je zaduženo za pokop žrtava srebreničkog genocida je u stečaju od maja ove godine. U sudskom obrazloženju odluke o stečaju je, između ostalog, navedeno da firma nije u mogućnosti finansirati svoja poslovanja, da je već duži vremenski period nesolventna, zatim da nije u mogućnosti izmirivati svoje dospjele obaveze i potraživanja, te da ima imovinu za pokriće troškova postupka, ali i da samo djelimično može nastaviti poslovanje.

Bivši direktor ovog JKP, a danas tek uposlenik preduzeća, Asmir Hodžić, nije želio da komentariše situaciju. No, upravo je on, kao direktor JKP Gradska groblja Visoko, podnio Opšinskom sudu u Zenici prijedlog za pokretanje stečajnog postupka. U obrazloženju je Hodžić naveo da je “preduzeće već duži vremenski period nelikvidno, prezaduženo te da ima veliki broj nerealizovanih izvršnih rješenja na imovini. Također nisu u stanju plaćati porezne obaveze i doprinose”. U pismu koje je nakon toga poslao i načelnici Opštine Visoko, Amri Babić (SDA), on kaže: “Želim Vam se zahvaliti na hrabrosti i rješenosti da se uključite u proces rješavanja teške situacije u preduzeću i pokrenete i sprovodite reforme u javnom sektoru Općine Visoko”.

Kako li je vladajuća koalicija nagovorila Hodžića na saradnju, odnosno da pokrene stečajni postupak, nikome u Visokom nije jasno, posebno ako uzmemo u obzir da ono što danas bivši direktor govori o situaciji preduzeća nema ama baš nikakve veze s njegovim podneskom sudu odnosno dopisom načelnici. Naime, nezvanično saznajemo da Hodžić u svojim krugovima tvrdi da su potraživanja ekvivalentna dugovanjima, te da za pokriće troškova čuvanja tijela novac JKP Gradska groblja Visoko duguju federalno Ministarstvo pravde i Haški tribunal. Uz to, govori da je njegova smjena, kao i stečaj zapravo politička osveta njegovog nekadašnjeg partijskog pokrovitelja kojeg su podržali njegovi koalicioni partneri.

Reforma ili obračun

Naime, Asmir Hodžić je na mjesto direktora JKP Gradska groblja imenovan kao kadar Stranke za BiH. U dva navrata ga je ova stranka kandidirala i za načelnika visočke opštine, a 2012. godine je sa liste SBiH Hodžić ušao u Gradsko vijeće, da bi se kasnije odrekao mandata u korist stranačke kolegice Mirzete Džonlagić.

Međutim, nakon ovih izbora on se iznenada našao u nemilosti predsjednika Opštinskog odbora SBiH, svemoćnog Vahida Heće, koji je iako je izgubio utrku za načelnika Opštine s Amrom Babić, na prošlim lokalnim izborima dobio dva vijećnićka mjesta za stranku, koja su se s vremenom pokazala kao ključna za skupštinsku većinu predvođenu SDA. Danas sa dva glasa naspram SDA-ovih 12 (devet dobijenih na izborima, plus tri na “stranačkoj pijaci”) Hećo može od Opštine dobiti sve šta hoće – i zatražio je, po tvrdnjama upućenih, upravo obaranje Hodžića.

No, Asmir Hodžić ne spada ni u miljenike SDA. Naši izvori u Visokom tvrde da je izvor njihove netrpeljivosti prema sad već bivšim direktoru Gradskih grobalja zapravo “kompleks” prema Hadžićevom ocu Muli, uspješnom direktoru Kožno-tekstilnog kombinata iz vremena bivše Jugoslavije (upravo se u ulici Mule Hodžića nalazi sjedište Gradskih grobalja). Kakvi god bili razlozi – SDA i SBiH su u obračun s Gradskim grobljama krenule solidarno.

Polovinom marta 2013. godine je na adresu Opštine Visoko stigao dopis federalnog Pravobranilaštva koje traži realizaciju presude Kantonalnog suda u Zenici kojom se JKP Gradska groblja obavezuju na isplatu iznosa u visini od 1,2 miliona maraka sa zateznom kamatom Federaciji BiH i to zbog “neosnovanog bogaćenja”.

Amra Babić je na to reagovala saopštenjem u kojem najavljuje borbu protiv “nemara, nebrige i nezakonitosti odgovornih”, te “sankcionisanje i spriječavanje daljnjih štetnih radnji” i na taj način “odsvirala” početak kraja Hodžićevog mandata.

Samo mjesec dana kasnije javnost u Visokom upoznata je sa nacrtom takozvane “reforme javnog sektora”, koji je trebao odrediti put prema “efikasnijem i transparentnom radu javnog sektora”. Međutim, ubrzo se pokazalo šta je zapravo bio cilj te pompezno najavljene “reforme”.

Višegodišnji problemi

Javni sektor je jedina, još uvijek profitabilna grana visočke privrede, pa je samim tim nova garnitura na vlasti planirala da upravo tu instalira svoje kadrove. A pošto se stranke na vlasti u Visokom gotovo pa i ne mijenjaju na kraju se to svelo na obračun u sopstvenim redovima. Naš izvor iz Visokog kaže: “Dakle SDA je doživjela povjereništvo, inkviziciju i čistku i na vlast u SDA je došla nova garnitura koja je krenula protiv svog tadašnjeg načelnika Muniba Alibegovića. Kada je za načelnicu izabrana Amra Babić, kao jedan od frontmena nove garniture, počeo je obračun i sa poraženom stranom koja je činila neumoljivu većinu u upravnim i nadzornim odborima javnih ustanova i preduzeća.

A nije ni tajna da kad je počela reforma javnog sektora da je na sastanku na koji su pozvane sve stranke predsjednik SDA rekao da će reformom doći do 50 novih radnih mjesta i ko bude ’u talu’ sa njima u procesu reforme može očekivati određeni broj tih radnih mjesta. Ono što je izuzetno licemjerno jeste da je ista ta načelnica u prethodnim mandatima bila vijećnica i dizala zelene kartone i za gradska groblja i sve želje načelnika Muniba Alibegovića kojeg se sada SDA-ovci odriču kao navodnog kriminalca.”

U nacrtu reforme o JKP Gradska groblja piše, između ostalog, da “preduzeće već dugi niz godina posluje s poteškoćama, kontinuirano je nelikvidno uz blokadu transakcijskih računa i tužbene zahtjeve povjerilaca. Ne izmiruje na vrijeme svoje obaveze prema državi, poslovnim bankama, dobavljačima i radnicima kojima nije uvezan radni staž, a imovina preduzeća je pod hipotekom. Preduzeće je proširilo svoje djelatnosti i izvan javnog interesa, za što nema potrebe, te se može reći da posluje uz velike poteškoće, te predstavlja opterećenje za općniski budžet”. Kao rješenje ovih problema preporučuje se pokretanje stečajnog postupka, te osnivanje novog javnog preduzeća istog profila.

Slični argumenti korišteni su protiv Gradskih grobalja prilikom odbijanja Izvještaja o radu ovog preduzeća krajem aprila prošle godine, a tada je imenovan i novi Nadzorni odbor.

Ipak, zanimljivo je da su sve do 2013. godine Izvještaji Gradskih grobalja prihvaćani uprkos tome što se prema većini vijećnika radi “višegodišnjim” problemima, a loše poteze Hodžića su osudile iste te stranke koje su do tada odobravale i podržavale i njegov i rad JKP. Osim SDA, protiv Izvještaja su glasala i dvojica vijećnika SBiH koja je u dva navrata Hodžića kandidovala za načelnika Opštine, a kojima su tada podržavali kandidaturu čovjeka kojeg danas ne smatraju “poštenim”.

Također, do te “kobne” 2013. je svako “širenje djelatnosti” bilo predstavljano javnosti kao veliki poslovni uspjeh, pri čemu je kao najvidljiviji rezultat trebala biti upravo činjenica da su Gradska groblja zadužena za ukop ubijenih u genocidu Srebreničana.

Žrtveni jarci

Nema nikakve sumnje da je u poslovanju preduzeća bilo brojnih nepravilnosti. Srebrenički ugovor s aneksom je obuhvatio ukop 4.000 tijela, a na svakom od njih su Gradska groblje trebala zaraditi 536 maraka, pa je sveukupan prihod preduzeća trebalo iznositi 2,1 milion KM. Ovo je, ipak, ništa u usporedbi s 1.400 KM, koliko su Gradska groblja znala naplatiti za pokop samo jednog tijela žrtve rata iz Prijedora, koji su Prijedorčani smanjivali za čak dvije trećine kad bi odlučili da pokop organizuju sami.

Budući da je Asmir Hodžić ugovor za pokop Srebreničana sklopio s Berizim Belkićem (SBiH), tadašnjim šefom Fondacije Srebrenica, krenula je lavina optužbi da se radilo o stranačkom dogovoru. Udjela u ovom poslu Stranke za BiH sigurno je bilo i tokom ministarskog mandata Vahida Heće. Podsjetimo, Ministarstvo energije, rudarstva i industrije Federacije Bosne i Hercegovine sa Vahidom Hećom na čelu je od 2007. do 2010. godine dalo 30,7 miliona KM poticaja državnim preduzećima i opštinama, često bez konkursa. Među korisnicima poticaja našla su se tada i JKP Gradska groblja koje su samo 2008. i 2009. godine dobila 210.000 KM.

Novinari su otkrili veliku količinu malverzacija u djeljenju poticaja tokom Hećinog mandata zbog čega on nikad nije odgovarao, no vjerovatno će se uskoro pred licem pravde naći jedan od njihovih korisnika. Naime, iz Kantonalnog tužilaštva u Zenici su nam potvrdili da su protiv Asmira Hodžića “vršene istražne radnje u više predmeta vezanih za poslovanje Gradskih grobalja”.

Hodžiću su tako i dosadašnje vlasti i novi opštinski “reformatori” dodijelili ulogu žrtvenog jarca. Žrtava “reforme” ima i među drugim uposlenicima. Iako je SDA nakon izbora uvjeravala kako niko neće izgubiti posao, 20 radnika je u stečajnom postupku proglašeno viškom i otpušteno. Činjenice ukazuju da se u svim, pa i u ovim, potezima visočkih vlasti ne radi ni o kakvoj borbi za neku transparentnost i efikasnost već o – udobnim radnim mjestima za “naše”.

Ukop za 174 žrtve

Ove godine u Srebrenici će 11. jula biti ukopane 174 žrtve genocida koji su Vojska Republike Srpske, MUP i paravojne formacije počinile u ovoj zaštićenoj zoni UN-a 1995. godine. Najmlađa žrtva među njima je Senad Beganović koji je imao 15 godina kad je ubijen, a najstarija Hurem Begović, rođen 1916. godine.

Njihovi tabuti, kao i još 124 tijela spremni su u Gradskim grobljima u Visokom odakle će, kao i svake godine krenuti ova tužna kolona put Srebrenice. Među onima kojima će se ove godine klanjati dženaza su i trojica braće Dahmi, Hamdija i Suljo Delić. Zajedno će biti ukopan i Selman Osmanović sa svojom dvojicom sinova Jakubom i Mujom, te braća Safet i Sadet Suljić, Amir i Asim Mujić, Samir i Nermin Selimović, Mirzet i Izet Salihović, Omer i Refik Salkić…

Kolona s tabutima iz Visokog kreće 9. jula u 10 sati i proći će kroz Vogošću, gdje će se kratko zadržati, a zatim kroz sarajevske ulice Alipašina, Titova, Mula Mustafe Bašeskije i Telali, te će se kratko zadržati ispred zgrade Predsjedništva BiH, a onda nastaviti preko Sokoca, Vlasenice, Milića, Bratunca do Potočara gdje su već počele pripreme za ukop. (V.D.)

DANI/Paulina Janusz