EKSKLUZIVNO: Litvanci pljačkali, vlast pomagala (I)
– CAPITAL.ba objavljuje tajni izvještaj Republičkog deviznog inspektorata o poslovanju Balkan Investment Banke
– Povezana pravna lica, fiktivne transakcije akcijama, nepostojeća dokapitalizacija
– Za sve znala i Agencija za bankarstvo RS koja je godinama ćutala
– Upetljan i sam vrh Visokog sudskog i tužilačkog savjeta BiH
BANJALUKA – Vlast u Republici Srpskoj u potpunosti je znala za kriminal koji je učinjen u Balkan Investment Banci. To dokazuje Izvještaj o izvršenoj inspekcijskoj kontroli Republičkog deviznog inspektorata koji je u posjedu poslovnog portala CAPITAL.ba.
Kontrola je izvršena od 30. aprila do 10. decembra 2013. godine. Za sve prljave poslove znala je, prema nalazima Inspektorata, Agencija za bankarstvo RS ali ništa nije preduzela da to spriječi i zatraži krivičnu odgovornost. Portal CAPITAL.ba u narednih nekoliko dana donosi najzanimljivije dijelove ovog izvještaja koji nedvosmisleno ukazuju da je u pljačku u BIB-u bila uključena i aktuelna vlast u RS.
Inspektori su, između ostalog, otkrili nezakonitosti u obavljanju platnog prometa grupe povezanih lica okupljenih oko „Birača“, uz sofisticiranu logistiku BIB-a i litvanske Ukio Banke. Samim osnivanjem BIB-a u ovoj banci otvoreni su nerezidentni računi Ukio banke u evrima. (Nerezident – lice sa stalnim prebivalištem u inostranstvu)
Sa druge strane, sva povezana lica okupljena oko Fabrike glinice „Birač“ koja su registrovana u RS i BiH (Alumina, Mehanika, Energolinija, Balkal, Balkanika) otvaraju nerezidentne račune upravo u Ukio banci u Litvaniji.
Tako počinje finansijsko premošćavanje u transakcijama pomenutih firmi. Tehnika rada se sastojala u uplatama povezanih lica (na osnovu poslovanja sa glinicom) na nerezidentne račune ovih pravnih lica u Ukio banci, dok drugi način predstavljaju mijenjački poslovi sklopljene između Ukio banke i BIB-a.
Svrha „mijenjačkog posla“ jeste prenos deviznih sredstava s nerezidentnih računa „Birača“ i „Alumine“ u Ukio banci na nerezidentni račun Ukio banke u BIB-u kako bi se moglo plaćati krajnjim povjeriocima i dobavljačima „Birača“ i „Alumine“.
Zahvaljujući uplatama na nerezidentne račune „Birača“ i „Alumine“ od kupaca se izvlačio novac sa računa u BiH na račune u Litvaniji.
Ukraden kredit IRB od 19 miliona KM
Devizni inspektori naglašavaju da su na „taj način, između ostalog, u potpunosti izvučena novčana sredstva iz kredita IRB RS odobrenog Energoliniji (19,4 miliona KM) i to na račune AB Kauno tiekimas filialas, Viewside Markets Inc, E Way LLC, Ukio banku, Korelita UAB, UBIG (Ukio bankas investicione grupe)“.
Na sličan način isplaćivane su plate radnicima u „Biraču“ i „Alumini“. Nalozi za isplatu su išli iz „Alumine“ u Ukio banku sa njihovog nerezidentnog računa u toj banci.
Pošto se plate ne mogu isplaćivati sa nerezidentnih računa, kao ni ostale obaveze prema povjeriocima i dobavljačima u BiH, u tu svrhu im je služio račun Ukio banke kod BIB-a.
S tog računa BIB preko svog prelaznog računa u Zvorniku isplaćuje plate. Na ovaj način izbjegavale su se blokade računa „Birača“ i drugih povezanih pravnih lica koja su i u tim uslovima neometano poslovala, odnosno izvlačila novac iz RS.
Inspektori su na osnovu uvida u karticu računa Ukio banke otvorenog kod BIB-a utvrdili da se samo u periodu od 2010. do 2012. godine ostvario ukupan potražni promet (uplate) od 368.394.195,64 KM, a dugovni (isplate) u iznosu od 368.371.514,07 KM.
Ukupan promet od otvaranja ovog računa, odnosno od osnivanja BIB-a (2004. godine) do 2012. godine (zaključno sa 24. oktobra 2012. godine) ostvaren je u iznosu od 1.028.396.187,05 KM. Ova cifra se poklapa sa tvrdnjama da je iz „Birača“ izneseno putem transfernih cijena i drugih načina više od milijardu KM.
„BIB Banjaluka je u sprezi sa Ukio bankom organizovala je i izvršavala novčane transakcije putem računa 2342 za račun kontrolisanih pravnih lica iz Zvornika, te na na taj način direktno omogućila korišćenje sredstava na nerezidentnim računima istih otvorenih u Ukio banci, suprotno Uredbi o uslovima za otvaranje deviznos računa u inostranstvu“, zaključili su inspektori.
Nalozi puštani iz VSTS!?
U narednim danima CAPITAL će objaviti dijelove ovoga izvještaja koji govore da je u pljačku BIB-a bila umiješana izvršna, ali i sudska vlast, jer su pojedine milionske transakcije između povezanih pravnih lica upućene sa servera koji pripada Visokom sudskom i tužilačkom savjetu BiH.
Po prvi put se otkrivaju i tokovi novca – kada su uplaćeni, kojim društvima i kako su sve te milionske cifre zapravo bila fiktivna sredstva.
U jednom od nastavaka se govori i o fiktivnim transakcijama akcija BIB-a, odnosno o kreditima koji su dodijeljivani povezanim pravnim licima sa namjerom da se kao garancija založi imovina Fabrike glinice „Birač“ i da se potom ta imovina oduzme.
Na kraju, izvještaj govori i o neskrivenom čuđenju inspektora koji se na 86 strana zapisnika nisu libili da ove prevare nazovu pravim imenom, pa često lica koja su povezana sa pljačkom BIB-a i „Birača“ nazivaju kako je jedino i moguće – „zločinačka organizacija“.
Kada inspektori Republičkog deviznog inspektorata za poslove oko BIB-a kažu da predstavljaju „udruženi zločinački poduhvat„, onda je jasno da je kriminal koji su otkrili i zabilježili i više nego nesvakidašnji.
S obzirom na povezanost izvršne i sudske vlasti sa desetinama miliona maraka „teškom“ pljačkom koju su otkrili inspektori, te njihovo direktno prozivanje Agencije za bankarstvo za ignorisanje problema, postaje jasno zašto je Izvještaj koji lično potpisuju direktor Deviznog inspektorata Zorica Cvijanović i viši inspektor Momir Crnjak, vrlo pažljivo skrivan od javnosti.
(Sutra: Kako je fiktivno dokapitalizovana Balkan investment banka i šta Agencija za bankarstvo RS nije preduzela da spriječi pljačku)
CAPITAL: Siniša Vukelić, Goran Dakić
