Pravoslavni vjernici dočekuju Vaskrs uz post, Hristov vijenac i farbanje jaja

Sveta nedjelja za pravoslavne hrišćane danas će dostići vrhunac, kada se vjernici okupe u Crkvi Svetog groba u Jerusalemu, radi ceremonije Svetog ognja koja se u Svetoj zemlji praktikuje u posljednjih 12 stoljeća.

Hrišćanski praznik Vaskrs, kojim se obilježava Isusovo vaskrsenje iz smrti, a koji se slavi poslije jevrejskog Pesaha u nedjelju punog mjeseca poslije proljetne ravnodnevnice, obiluje običajima koji posebno raduju najmlađe.

Kod pravoslavnih hrišćana Vaskrs pada najranije 4. aprila ili najkasnije 8. maja.

Veliki Vaskršnji, ili Časni post, kako ga još nazivaju, traje sedam sedmica uoči Vaskrsa, a završava se na sam praznik. Tokom posta, vjernici se odriču svih namirnica životinjskog porijekla, takozvane masne ili mrsne hrane. Pravoslavlje kazuje da post uči pokajanju, praštanju i pravoj molitvi. Tokom posta, vjernici se suzdržavaju od ružnih misli, riječi i djela, više se mole i čine dobra djela.

Farbanje jaja uoči Vaskrsa običaj je koji najviše raduje najmlađe. Jaja se farbaju u četvrtak uoči Vaskrsa, mada se u nekim dijelovima balkanskih zemalja taj običaj praktikuje i na Veliki petak, iako se smatra da se taj dan ne treba ništa raditi. Jaja se najčešće farbaju u crvenu boju, a oni nešto stariji to rade u lukovini. Na dan Vaskrsa jaja se “kvrcaju”, a onaj čije jaje ostane čitavo, smatra se pobjednikom. Farbana jaja poklanjanju se prijateljima i gostima, a običaj je i izabrati jedno najljepše jaje, koje će do slijedećeg Vaskrsa ostati u svojstvu “čuvarkuće”.

Peretak, tj. pereci, spravljaju se za Vaskrs od jaja, brašna i vode. Od tijesta se naprave loptice, koje se probodu drškom od varjače. Tijesto se  nareže makazama, potom se kuha, a zatim peče. Ovako spravljeni pereci simbolizuju Hristov vijenac, a običaj je da se perecima, jajima, kuhanim mesom i bijelom kafom vjernici mrse na dan Vaskrsa.

Najmlađima koji dođu na čestitanje Vaskrsa, daruje se jaje u peretku.

Iako pravoslavni vjernici mogu obaviti hadž tokom cijele godine, ipak se preporučuje da to bude na sam dan Vaskrsa. Hadž se obavlja u Crkvi Svetog groba u Jerusalemu, gdje se pod istim krovom nalazi više hrišćanskih bogomolja, te mjesto za koje se vjeruje da je Isus Hrist razapet, preminuo i uskrsnuo. Hadž se obavlja na način da se uđe u grobnicu gdje je Isus Hrist sahranjen i pređe rukom preko njegovog groba. Nakon toga, u drugoj prostoriji u istoj crkvi kaluđer vjerniku, osvećenim uljem, pomaže čelo.

Sveta nedjelja za pravoslavne hrišćane dostiže vrhunac u subotu, kada se vjernici okupljanju u Crkvi Svetog groba, čekajući da se pojavi Sveti oganj. Ceremonija Svetog ognja koja se održava samo u Svetoj zemlji u posljednjih 1.200 godina prethodi Vaskrsu.

Najveći hrišćanski praznik  jedinstven je posebno u Jerusalemu, a ceremonija na Veliku subotu se smatra jednom od najznačajnih tradicija koje se poštuju u Svetoj zemlji.

AA