Stogodišnjica Cerske bitke
Danas se obilježava 100 godina od Cerske bitke, prve velike savezničke pobjede u Prvom svjetskom ratu.
Udarni dio Cerske bitke koju je izvojevala srpska vojska, odigrao se u noći 15. na 16. avgust 1914. godine.
Činjenica da je malena Srbija uspjela da na Ceru tako temeljito porazi austrougarske trupe, koje su u svakom smislu bile u neporedivo boljoj poziciji od Srba, izazvala je tada šok i nevjericu u Beču i Berlinu, ali i oduševljenje među saveznicima, a ugled Srbije neočekivano je porastao.
Tu, na jugozapadnim obroncima planine Cer, kod Tekeriša, u noći 15. na 16. avgust, dogodio se žestok sudar dvije vojske, koji će se poslije ogorčenih borbi, zavrsiti odlučnom srpskom pobjedom.
Kako je Austro-Mađare zahvatila panika, poslije iznenadnih srpskih pobjeda, u njihovim jedinicama nastalo je rasulo i opšta demoralizacija Teško iscrpeljna u bakanskim ratovima, protiv Turske i Bugarske, koje je uspješno dobila po cijenu velikih žrtava, izmorena i nekonsolidovna mala Srbija je napadnuta od Austro-Ugarske s neskrivenom namjerom da bude potpuno uništena.
Logika vlastodržaca u Beču upravo je i bila da je nastupio idealan trenutak da slabašna Srbija bude, kako se vjerovalo, jednim „malim ratom“ uklonjena s mape.
Pošto su 12. avgusta Austrijanci, odnosno njihova Peta armija forsirali Drinu u rejonu Loznice, a pripadnici Austro-Ugarske Druge armije Savu na prostoru Sremska Mitrovica-Šabac, započele su borbe srpskih odreda na Drini i Savi, koji su se tokom četiri dana, od 12. do 15. avgusta, suprotstavljali nadiranju brojnijih i neuporedivo bolje opremljenih austrougarskih trupa.
General Stepa Stepanović, koji se po povratku vojvode Putnika nalazio na čelu Druge armije, dobio je naredbu 14. avgusta u kasnom popodnevnim satima da povrati Šabac.
U jutarnjim satima 15. avgusta, suočena sa nadiranjem Austro-Ugarskih trupa put Valjeva, srpska vrhovna komanda naredila je da Treća armija na svaki način zapriječi potez ka Valjevu iz doline Jadra, a Druga armija da se zaputi ka Tekerišu, te da udari neprijatelja u lijevi bok.
Uslijedilo je povlačenje 21. austrougarske divizije, potom 8. korpusa, da bi u krajnjem 5. armija Austro-Ugarske vojske odstupila nazad preko Drine.
Atmosferu tih dana, među saborcima, Egon Ervin Kiš, poznati novinar i literata, koji se tu nalazio kao pripadnik Austro-Ugarskih trupa, opisao je na sljedeći način, negdje krajem avgusta te 1914. godine, u svom dnevniku: “Armija je potučena i nalazi se u bezobzirnom, divljem i paničnom bijegu. Jedna potučena vojska – ne, jedna razbijena rulja, jurila je u bezumnom strahu prema granici…”.
Bila je to prva velika saveznička pobjeda u Prvom svjetskom ratu.
Kada je Cerska operacija okončana 24. avgusta, od oko 200.000 austrougarskih vojnika, koliko je provalilo u Srbiju, u njoj nije ostao nijedan, izuzev 4.500 zarobljenika.
Tokom krvavih borbi gubici austrougarskih trupa dostigli su 27. 000, dok je iz stroja izbačeno oko od 16. 500 srpskih vojnika, od čega 2. 107 poginulih. Gonjenjem neprijatelja do Drine i završnim borbama kod Šapca, 21-24. avgusta 1914. godine, okončana je Cerska operacija.
Kao posljedica uspešnog komandovanja i odlučne pobjede general Stepa Stepanović dobio je čin vojvode.
Buka
