Nakon svake izborne kampanje u BiH političke stranke često ostaju s velikim dugovima zbog troškova organizacije kampanje i oglašavanja, a prema podacima Centralne izborne komsije BiH, ukupna dugovanja političkih stranaka iznose 8.610.538 KM.
Prema dostupnim podacima u finansijskom izvještaju CIK-a za 2022. godinu, određene političke stranke imaju dugovanja veća i od pola miliona maraka, što može imati posljedice za finansijsku stabilnost.
Osim toga, postavlja se pitanje, ko će platiti te dugove, hoće li to biti sama stranka ili će to pasti na teret poreznih obveznika?
Troškovi kampanje u BiH
Socijaldemokratska partija (SDP) poslije Općih izbora u 2022. ima dugovanja u iznosu 290.687 KM.
Najveća dugovanja SDP ima prema kompaniji Platinium d.o.o. Tuzla u iznosu od 66.992 te prema firmi Metromedia Sarajevo kojima duguju 62.877. Ono što se može istaći jeste da stranka ima dugovanja i obaveze po neisplaćenim naknadama radnika u iznosu od 24.278 KM.
Hrvatska demokratska zajednica (HDZ BiH) ima dugovanja u iznosu od 167.695 KM.
Najveći dug ove stranke je prema kompaniji Laser d.o.o Ljubuški, a iznos je 50.656 KM. Od ostalih dugovanja kojih ima preko stotinu, ona nisu veća od 10.000 KM pojedinačno. HDZ po bruto plaćama i naknadama duguje 36.624 KM.
Narod i prava (NiP) poslije Općih izbora ima dugovanja u iznosu 762.499 KM.
Najveći dug na kraju godine ova stranka je imala prema preduzeću Metromedia, isto kao i SDP, ali skoro četiri puta više, a iznosi 237.011 KM. Drugi najveći dug ide prema firmi Europlakat, a iznosi 88.695 KM. Ono što treba istaći da pojedinačnih, manjih dugova ima čak preko 270.
Naša stranka (NS) ima dugovanja u iznosu od 322.588 KM.
Kao i NiP i SDP, Naša stranka također najviše duguje firmi Metromedia, a iznos je 43.391 KM. Slijedi kompanija Aero-exclusive d.o.o. kome duguju 34.319 KM. Ova stranka također ima razgraničenih rashoda, tj. ukalkulisanih troškova u iznosu 47.830 KM. Duguju i, između ostalog, kompaniji R&S d.o.o. 26.567 KM.
Stranka demokratske akcije (SDA), ima daleko najveća dugovanja nakon Općih izbora u BiH i ona iznose 1.396.335 KM.
SDA ima najveći dug i prema evidenciji doprinosa plata i ugovora, a iznos obaveza na dan 2.11.2022. iznosi 669.871 KM. Ono što je možda interesantno, da je jedan od većih dugovanja ove stranke i prema Gradu Mostaru, koji iznosi 110.719 KM, ali i dug prema TV Hayat od 64.604 KM. Od većih dugovanja svako je i onaj prema TP Marketima koji iznosi 51.586 KM.
Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) ima dugovanja u iznosu od 550.420 KM.
Dugovanja SNSD-a su fokusirana najviše na troškove uposlenika, a iznose 55.064 KM. SNSD ima najveća dugovanja prema propagandnim oglašivačima i materijalima, a tiču se dugovanja prema Nezavisnim novinama i to u dva navrata po 22.230 KM i 24.338 KM. Izdvaja se i dugovanje prema kompaniji Astra media u iznosu 23.400 KM. Za štampani materijal, bilborde, cerade, table, dato je više od 50.000 KM.
Srpska demokratska stranka (SDS) nakon izbora ima dugovanja u iznosu od 427.000 KM.
SDS ima najveći dug prema BN televiziji, a iznosi 112.183 KM. Tu je i TV K3 Prnjavor kome duguju 18.400 KM. Jedan od dugova je svako i dug prema firmi Metromedia, a iznosi 28.215 KM.
Partija demokratskog progresa (PDP) ima dugovanja u iznosu od 793.551 KM.
Kao i SDS, PDP ima velik dug prema TV kući BN koji iznosi 175.500 KM. Na izborni materijal utrošeno je preko 100.000 KM, a firme koje su obavljale te poslove su Makoprint d.o.o., Megatone d.o.o., Metromedia, Design štamparija, itd… Kompaniji Vilux dužni su 41.258 KM. Dug postoji i prema firmi 365BLT d.o.o u iznosu od 34.035 KM.
Nepodmireni računi
Ove brojke su ravnaju po ukupnom zbroju obaveza političkih stranki po kreditima i pozajmicama, te ostalih obaveza koje imaju.
Po ovim podacima možemo vidjeti da su političke stranke u BiH nakon Općih izbora 2022. godine dužne različitim državnim, lokalnim i privrednim instancama.
Ovi dugovi obično proizlaze iz troškova koje političke stranke imaju primarno tokom kampanja, no ono što dolazi uz to jeste i popratna dešavanja kao što su iznajmljivanje prostora, organizacija događaja i drugih sličnih stavki, koja također koštaju.
Primjer možemo navesti da je stranka Naroda i Pravde ostala dužna Hotel Hilsu 17.994 KM, a Swissotelu 11.660 KM, dok SDA ima dugovanja prema Bosnia Hotelu u iznosu 8.792 KM, Hotelu Bristol 3.091 KM, dok Hotelu Ilidža duguje 3.125 KM.
Sve ovo govori o načinima trošnjenja novca za izborne kampanje. Bez obzira na to, političke stranke imaju status pravnih osoba i one su u pravilu odgovorne za plaćanje svojih dugova.
Međutim, u praksi se često događa da političke stranke ne isplaćuju svoje dugove na vrijeme ili uopšte, što može predstavljati veliki problem za poslovne subjekte koji su u tom slučaju oštećeni.
Piše: Tarik Kučević
Klix
