Lista najbrutalnijih svjetskih diktatora među kojima su i po jedan Srbin i Hrvat

Fransisko Solano Lopes (Paragvaj, 1862-1870)

Iako je postao cijenjena figura u Paragvaju decenijama posle smrti, paragvajski predsjednik i vojni lider Fransisko Solano Lopes nepromišljeno je izazvao susjedne Brazil i Argentinu miješajući se u građanski rat u Urugvaju sredinom 1860-ih.

Nakon završetka rata Brazil, Argentina i pobjednička frakcija u Urugvaju tajno su napravili plan po kome bi bilo anektirano pola teritorije Paragvaja. Lopes je odbacio uslove mira koje je nudila “trostruka alijansa” izlažući se potpunoj invaziji. Ono što je uslijedilo je razarajući sukob u kojem je Lopes regrutovao djecu vojnike, pogubio stotine poslanika (uključujući i svog brata) i izazvao osmogodišnju argentinsku vojnu okupaciju. Krajem rata, paragvajsko stanovništvo opalo je sa procijenjenih 525.000 na 221.000, a samo 29.000 muškaraca starijih od 15 godina je ostalo živo.

Horhe Rafael Videla (Argentina, 1976-1981)

Videla je vojni oficir koji je preuzeo vlast u Argentini nakon prevrata 1976. godine. U to vrijeme Argentina je bila ekonomski razorena, a vlada korumpirana pa se veliki broj stanovnika te zemlje nadao da će njegov dolazak na vlast popraviti situaciju. Ekonomska situcija se jeste popravila, ali Videla je zatvorio sudove i prebacio njihova ovlašćenja na devetočlanu vojnu komisiju. Za vrijeme njegove vladavine veliki broj ljudi je zatvaran, hapšen i ubijen, među kojima i veliki broj intelektualaca, novinara i nastavnika. Procijenjuje se da je za vreme njegove vladavine ubijeno oko 9.000 ljudi, mada neki podaci pokazuju i da je moguće da je taj broj dvostruko veći.

Josef Tiso (Slovačka, 1939-1945)

Tiso je bio katolički sveštenik koji je vodio fašistički pokret Slovačke i bio na njegovom čelu tokom gotovo cijelog Drugog svetskog rata. Vodio je brutalni obračun nakon antifašističke pobune 1944. godine i učestvovao u deportacijama ogromne većine Jevreja u zemlje u kojima su se nalazili nacistički koncentracioni logori. U to vrijeme, jevrejsko stanovništvo u Slovačkoj brojalo je preko 88.000 ljudi. Međutim, do kraja sukoba ostalo ih je samo oko 5.000 u zemlji.

Maćaš Rakoši (Mađarska, 1945-1956)

Maćaš Rakoši postao komunistički lider Mađarske nakon konsolidacije političke moći u 1945. godine. Nazivali su ga “Staljinov najbolji mađarski učenik”. Organizovao je čistke i uspostavljao represivni sovjetski saveznički režim. Nakon Staljinove smrti 1953. godine, SSSR je odlučio da je njegov režim previše brutalan. Rakoši je uspio da ostane još nekoliko godina na vlasti, odnosno do 1956. godine kada ga je SSSR skonila sa namjerom da umiri Josipa Broza Tita.

Ante Pavelić (Nezavisna država Hrvatska, 1941-1945)

Ante Pavelić postao je poznat kao političar koji se protivio centralizaciji, odnosno Kraljevini Jugoslaviji. Nakon što je uspostavljena Kraljevina Jugoslavija, Pavelić je napustio zemlju i osnovao ultranacionalističku organizaciju Ustaše čiji je cilj bio stvaranje nezavisne države Hrvatske. Ova organizacija nerijetko je bila povezivani sa terorizmom. Od 1941. godine, Pavelić je bio na čelu države stvorene pod okriljem Drugog svjetskog rata, NDH odnosno Nezavisna država Hrvatska. Tom državom zvanično su rukovodile Ustaše, a podržavale su je Hitlerova Njemačka i fašisti u Italiji. Ovaj period obeležili su veliki zločini nad Jevrejima, srpskim i romskim stanovništvom, a širom NDH-a nalazili su se logori. Nakon što je Njemačka poražena, Pavelić je uspio da pobjegne u Argentinu. Umro je u Španiji 1959. godine.

Horlogin Čojbalsan (Mongolija, 1930-1952)

Nakon nekoliko sastanaka sa Staljinom, Čojbalsan je usvojio njegovu politiku i metode i počeo da ih primjenjuje u Mongoliji. Stvorio je diktatorski sistem, suzbijao opoziciju i ubio na desetine hiljada ljudi.

Krajem tridesetih godina “počeo je da hapsi i ubija vodeće radnike u stranci, vladi i raznim društvenim organizacijama kao i vojne oficire, intelektualace i druge radnike”, navodi se u izvještaju koji je objavljen 1968. godine navodi u Istorijskom rječniku Mongolije. Krajem 1951. godine, otišao je u Moskvu na liječenje od raka bubrega. Umro je sledeće godine.

Enver Hodža (Albanija, 1944- 1985)

Komunistički diktator Albanije posvađao se i sa Sovjetskim Savezom i Kinom prije nego što je počeo da promoviše destruktivnu nacionalnu politiku koja je njegovu zemlju pretvorila u balkansku verziju današnje Sjeverne Koreje. Tokom četiri decenije vladavine, Hodža je zabranio religiju, naredio izgradnju hiljada bunkere širom Albanije, preduzimao ekscentrične javne građevinske projekte, pravio čistke čak i u svom okruženju i prekinuo gotovo sve značajne međunarodne odnose Albanije.

Hodža je stvorio potpuno izolovano društvo praktično bez tolerancije. Procjenjuje se da 200.000 ljudi bilo je zatvoreno zbog navodnih političkih zločina tokom Hodžine vladavine.

Ijan Smit (Rodezija, 1964-1979)

Jedna od najkontroverznijih ličnosti postkolonijalne afričke istorije. Ijan Smit bio je na čelu Rodezije (sada Zimbabvea) do 1965. godine. Njegov cilj je bio da se sačuva prevlast bijele rase u odnosu na crnačku koliniju. Kao premijer Rodezije, Smit je nadgledao sistem aparthejda sličan onom u susjednoj Južnoj Africi, u nastojanju da obezbijedi vladavinu kroz sistem rasnog razdvajanja i kontrole. Iako su bijelci činili manje od 4% populacije, Smitova vlada preživjela je skoro 15 godina međunarodne izolacije i građanskog rata.

Radovan Karadžić (BiH – Republika Srpska 1992-1996)

Radovan Karadžić bio je prvi predsednik samoproglašene Republike Srpske u vrijeme agresije na BiH. Karadžić je optužen za genocid u Srebrenici počinjen 1995. kada je ubijeno preko 8 hiljada Bošnjaka, i u još nekoliko opština u BiH 1992., kao i za progon bošnjačkog i hrvatskog stanovništva, terorisanje građana Sarajeva, te uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce.

Karadžić je uhapšen 21. jula 2008. u Srbiji, gdje se krio pod imenom Dragan Dabić. Suđenje mu je počelo u oktobru 2009., a Tužilaštvo je počelo s izvođenjem dokaza pola godine kasnije i okončalo ovaj proces u maju 2012. Karadžić, koji se sam branio, svoje svjedoke pozivao je od oktobra 2012. do maja 2014.

U završnim riječima Tužilaštvo je zatražilo doživotni zatvor za bivšeg predsjednika RS-a.

Presudu Radovanu Karadžiću će 24. marta ove godine donijeti sudsko vijeće u Hagu kojim predsjedava južnokorejski sudija O-Gon Kwon, a čiji članovi su Howard Morrison i Melville Baird.

( Avaz)