Naučna istraživanja potvrdila: Zagađen vazduh uzrok sve veće stope steriliteta širom Zapadnog Balkana

Dugotrajno izlaganje zagađenom zraku na Zapadnom Balkanu može da smanji plodnost žena za više od 10 procenata.

Evropski Fond za Balkan koji sa partnerima iz regiona sprovodi kampanju „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” saopštio je da dugotrajno izlaganje zagađenom vazduhu na Zapadnom Balkanu može da smanji plodnost žena za više od 10 procenata, a tokom dâna sa visokim nivoom zagađenja smanjuju se šanse za začeće, dok se povećavaju za pobačaj, saopštio je Evropski Fond za Balkan koji sa partnerima iz regiona sprovodi kampanju „Ujedinjeni Balkan za čist zrak”.

“Ovog mjeseca, u drugoj etapi kampanje u fokusu je informisanje građana o smanjenju plodnosti i sve većoj stopi steriliteta kod žena i muškaraca širom Zapadnog Balkana, što je izazvano upravo zagađenjem zraka. Zemlje regiona već bilježe konstantan pad stope prirodnog priraštaja i smanjivanje populacije. Naučna istraživanja potvrdila su da je učestalost pobačaja i mrtvorođenih beba značajno viša u periodu izlaganja zagađenom zraku. Studije pokazuju i da žene koje žive u zagađenim oblastima imaju manje vitalnih jajnih ćelija, a bilježe niže stope plodnosti i veće stope neuspjeha pri implantaciji embriona tokom vantjelesne oplodnje u poređenju sa onima koje nisu izložene utjecaju zagađenog zraka. Praškaste materije PM 2,5 smanjuju plodnost kod žena, a zagađeni gradovi širom regiona bilježe prosječno duplo više od dozvoljenih godišnjih vrijednosti, što može smanjiti plodnost i do 10 procenata”, ističe Evropski Fond za Balkan.

Dodaje se da kod muškaraca, zagađenje praškastim materijama dospijeva do testisa i uzrokuje pad proizvodnje sperme, manju pokretljivost spermatozoida, a pobačaji u trudnoći su češći uslijed programirane smrti ćelija.

“Sulfatna jedinjenja koja nastaju u procesu sagorijevanja uglja povećavaju rizik od pobačaja i do 13 procenata, a na neplodnost utiče i zagađenje plastikom. Polistiren, tip plastike koji se u mikro i nano stanju može naći u hrani, vodi i zraku, utiče na rani razvoj embriona, što kasnije može prouzrokovati abnormalni razvoj i prijevremeni porođaj. Zrak zagađen praškastim materijama, teškim metalima, mikro i nano plastikom i drugim materijama dovodi do uvećane stope pobačaja i u slučajevima vantjelesne oplodnje, jer zagađen zrak smanjuje procenat uspješnosti i u laboratorijama u kojima se ovaj proces vrši”, pojašnjava se.

Učesnici kampanje ponavljaju zahtjev za hitnim rješavanjem hroničnog problema zagađenja zraka koji ubija zemlje Zapadnog Balkana:

* Napuštanje upotrebe uglja za proizvodnju struje najvažnija je mjera za poboljšanje kvaliteta zraka, a značajnu ulogu može imati zamjena ložišta u domaćinstvima ekološki čišćim rješenjima.

* Ublažavanje štetnog utjecaja zagađenog zraka smanjenjem upotrebe plastike za jednokratnu upotrebu, kao i zamjenom sintetičkih vlakana prirodnim.

* Nadležne institucije bi trebale raditi na politikama promovisanja zdrave trudnoće, kako bi se unaprijedilo znanje žena i muškaraca o procesu trudnoće, a buduće majke bile u situaciji da sebe i plod bolje zaštite.   

* Potrebno je obezbijediti visokoefikasne filtere za zrak u zatvorenom prostoru, posebno za specijalne ustanove koje se bave liječenjem steriliteta.

* Potrebno je i poboljšati kapacitete dijagnostičkih centara kao i izvođenje zajedničkih studija koje će koristiti podatke praćenja i mjerenja posljedica zagađenja zraka na neplodnost, prijevremena rođenja, nastanak bolesti i smrtnost novorođenčadi u zemljama Zapadnog Balkana.

Ekspertsku analizu o štetnom utjecaju zagađenja zraka na plodnost kod žena i muškaraca u regionu za kampanju „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” izradio je istaknuti profesor humane genetike i osnivač specijalne bolnice za liječenje steriliteta u Leskovcu, Miodrag Stojković, iznoseći upozorenje da bez djelovanja zakonodavaca i odgovornih nema uspjeha u sprečavanju bolesti nastalih uslijed zagađenja – uključujući sterilitet. U toj oblasti, međutim, tokom prošle godine nije bilo pomaka, a gradovi u regionu su ostali u vrhu svjetske liste gradova sa najzagađenijim zrakom.

Kampanja „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” poziva građane i građanke iz zemalja Zapadnog Balkana da se priključe borbi kako bi zajedničkim snagama poboljšali kvalitet zraka, a time i smanjili neplodnost i unaprijedili zdravlje dece.

Kampanja „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” je inicijativa Evropskog fonda za Balkan u partnerstvu sa organizacijama, Eko forum iz Zenice, Environmental Territorial Management Institute iz Tirane, Sbunker i Balkan Green Foundation iz Prištine, Air Care iz Skoplja, OZON iz Podgorice, Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu i Beogradska otvorena škola iz Beograda. Sprovodi se drugu godinu zaredom, sa ciljem podizanja svijesti stanovnika regiona o uzrocima i posljedicama zagađenja, mogućim načinima poboljšanja kvaliteta zraka i borbi za zdraviju životnu sredinu. „Ujedinjeni Balkan za čist zrak” ističe neophodnost regionalne saradnje za transformaciju energetike i sistema zaštite životne sredine, koja bi istovremeno unaprijedila privredu i javno zdravlje.

https://w.soundcloud.com/player/?

Buka