Dogodilo se na današnji dan – 25. april

25. april (travanj) (25.4.) je 115. dan godine po gregorijanskom kalendaru (116. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 250 dana.

Događaji

1792. – Prvi put je upotrebljena giljotina, sprava za pogubljenje u Francuskoj revoluciji. Prva žrtva je bio Nicolas J. Pelletier,
1901. – Njujork postaje prva država u kojoj su automobili morali da nose registarske tablice. Taksa na tablicu iznosila je jedan dolar.
1945. – U San Francisku je 45 zemalja antihitlerovske koalicije, uključujući Jugoslaviju, počelo osnivačku konferencija UN.
1950. – Chuck Cooper je prvi crnac koji je zaigrao u NBA ligi.
1961. – Robert Nojs je patentirao integrisano kolo.
1974. – Diktator Ant˘nio Salazar svrgnut je sa vlasti u Portugalu.

Rođeni

1214 – Louis IX., francuski kralj
1228 – Konrad IV., njemački kralj
1284 – Edvard II, engelski kralj

1599 – Oliver Cromwell (25. april 1599 – 3. septembar 1658) je bio engleski državnik, antimonarhista i fundamentalni protestant.
Kada je 1642. godine izbio između kralja i Parlamenta otvoren sukob i građanski rat došle su do izražaja njegove sposobnosti organizatora i vojskovođe. Njegovi konjanici odigrali su odlučnu ulogu u velikoj pobjedi vojske Parlamenta nad rojalistima kod Marston Moora 1644. godine. Postao je zamjenih vrhovnog zapovjednika vojske Parlamenta. Kralj Karlo I osuđen je na smrt i smaknut 1649. godine, ukinuta je monarhija, a Engleska je postala republika pod nazivom Commonwealth ili Free State[1]. Cromwell je pokorio Irsku i Škotsku, te postigao uspjehe ratujući s Holandijom i Španijom.
Dok je bio na čelu Engleske nosio je titulu engl. Lord Protector [2], koja je jedinstvena titula za britanskog de facto vladara, a imala je različita značenja u toku britanske historije.

1857 – Ruggiero Leoncavallo, italijanski kompozitor
1861 – Hafiz Ibrahim ef. Maglajlić, bosanskohercehovački reisu-l-ulema
1874 – Guglielmo Marconi, italijanski inženjer i fizičar
1918 – Ella Fitzgerald, američka pjevačica jazza
1940 – Al Pacino, američki glumac i producent
1943 – Tony Christie, engleski pjevač
1945 – Italija, Dan Oslobodjenja Italije
1945 – Björn Ulvaeus, švedski pjevač i član grupe ABBA
1946 – Vladimir Volfovič Širinovski, ruski nacionalist
1948 – Enver Marić, bosanskohercegovački nogometaš
1969 – Renée Zellweger, američka glumica
1981 – Anja Pärson, švedska skijašica

Umrli

1472 – Leon Battista Alberti, italijanski humanist, pjesnik, slikar, kipar, arhitekt, pravnik i matematičar

1595 – (na slici) Torquato Tasso (Sorrento, 11. ožujka 1544. – Rim, 25. travnja 1595.), talijanski pjesnik
U dvanaestoj godini ostaje bez majke. Pravo je studirao u Bologni i Padovi . Od 1565. je u službi kardinala d'Estea. Mučen opsesijom grijeha, uvjeren da se udaljio od crkvenog učenja, prijavljuje se inkvizitoru u Ferrari. Zatvoren je u samostan, ali bježi i putuje po Italiji. Godine 1575. dovršava svoje najpoznatije djelo “Oslobođeni Jeruzalem” koje je pisao gotovo deset godina i po kojem je čuven. U njemu je prikazao mentalitet renesansnog čovjeka, umjetički nemir i ljubav za baštinu helenskog svijeta. Autor je velikog broja lirskih pjesama s brojnim sukobima: svjetala i tame, dobra i zla, poroka i vrlina. Uvriježena je legenda o Tassovoj naklonosti pjesnikinji Cvijeti Zuzorić, kojoj su navodno posvećena tri soneta i pet madrigala. Napisao je i pastirsku igru Aminta, 1573. godine. Budući da su još za života nastale brojne legende vezane uz njegov život i društevnu poremećenost, Johann Wolfgang Goethe je 1790. napisao dramu Torquato Tasso.

1744 – Anders Celsius (Uppsala, 27. studenog 1701. – Uppsala, 25. travnja 1744.) je švedski fizičar i astronom. Bio je profesor astronomije na Univerzitetu u svom rodnom gradu. Mnogo je putovao po Njemačkoj, Italiji i Francuskoj. Poznat je po svojoj temperaturnoj skali koju je prvi put prezentirao 1742.g. na švedskoj kraljevskoj akademiji nauka. Uveo je podjelu na 100 stupnjeva termometarske ljestvice, po njemu nazvane Celzijusovom ljestvicom, koja se zasniva na osobinama vode. Godine 1736. godine sudjelovao je u ekspediciji koja je izmjerila luk meridijana i prvi je uočio djelovanje polarne svjetlosti na magnetsku iglu. Jedan krater na Mjesecu je dobio po njemu ime. Pojam “Celzijusov stupanj” odnosno “stupanj Celzijusa” službeno je prihvaćen 1948.godine na Međunarodnoj konverciji o mjerama i tezinama. Umro je od tuberkuloze (sušice) u svom rodnom gradu.

Wikipedia