Emir Kadrić – Posljednji visočki vunovlačar
Vunovlačar je zanatlija koji obrađuje vunu. Kada se vuna ošišane ovce opere i osuši, nosi se kod vunovlačara. On je tada stavlja u mašinu koja „vlači“ tj. raščešljava vunu, čini je vazdušastom i spremnom za dalju obradu. Kažu da vunovlačarstvo postoji otkako je i ljudi…
(Ismar I. – vipromo.ba)
Kod vunovlačara vuna se iščešljavanjem oslobađa nečistoća, kao što su iglice četinara i slično koje su se u vuni ovce nakupile tokom vremena. Ranije su postojale radionice “vunovlačare” koje su radile na pogon vode, slično vodenicama, da bi kasnije radile na pogon elektromotora.
Rijetki su danas koji se bave ovim starim zanatom, ali Emir Kadrić iz visočkog naselja Prijeko se već osam godina interesuje za preradu vune na vunovlačarskoj mašini, a više od godinu dana radi sam. Zanat je učio od rahmetli punca koji je s vunom radio preko 40 godina. Posljednjih godina njegov punac rahmetli Ramiz je bio jedini majstor ovog tipa u srednjoj Bosni, a danas je to naslijedio Emir koji s ljubavlju radi na vunovlačarskoj mašini.
“O češljanju vune nisam ništa znao dok nisam sreo svoju suprugu, ona mi je rekla da njen otac češlja vunu i tad me malo zainteresovao ovaj posao. Počeo sam pomalo raditi s puncem, dok je bio živ sve mi je pokazao, naučio sam od njega i sad radim sam. Mislim da nije neko opterećenje u ovom poslu, mada posla i nema mnogo, tako da s vremena na vrijeme radim vunu a povremeno drugi posao”.
Vunovlačar radi i poslove raščešljavanja stare vune iz jorgana ili dušeka koja se na taj način prerađuje tako da se od nje mogu ponovo praviti jorgani i dušeci.
Mašina na kojoj Emir radi stara je preko 70 godina i iščešljala je na tone vune.
“Koliko znam nekada su u Visokom postojale dvije vunovlačarske radnje, jedna je bila na Željezničkoj stanici a druga na lokalitetu Bijele džamije. Sad je ostala samo ova jedna mašina na kojoj se češlja vuna. Mislim da ću ja nastaviti raditi dok bude mušterija. Vuna ipak ima svoj kvalitet”, kaže Emir.
Možemo se pohvaliti da u Visokom i danas postoji vunovlačarska radnja gdje se može urediti ošišana vuna od ovaca baš kao u stari vakat.
Danas je industrija toliko modernizovala i ubrzala ove postupke da se ovaj zanat više ne isplati raditi na tradicionalan način. Lakše je i jeftinije kupiti gotovu vunu ili gotove proizvode od vune. Industrijski proizvedena vuna je mekša, često hemijski zaštićena od moljaca i obojena različitim bojama.
Ipak, stariji ljudi, odrasli u vunenoj odjeći, koja najbolje štiti od reume i upale pluća ili bubrega, žale što smo vunu zamijenili raznim vještačkim materijalima, koji lijepo izgledaju, ali su kao „strano tijelo“ čovjeku…
