Nedavno otvoreno pismo predsjedniku Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine akademiku Murisu Čičiću, koje je uputio nekadašnji rektor Univerziteta u Sarajevu Muharem Avdispahić, otvorio je Pandorinu kutiju.
Redovni profesor Odsjeka za matematiku PMF-a UNSA za Patriju ističe da Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine koja bi zavrijeđivala takvo ime ne postoji.
“ANUBiH je jedan skup raštrkanih ostrva i na njima raznolikim čamcima dovezenih pojedinaca. ANUBiH nije Akademija; nije institucija nauke nego odsutnosti svake obaveze prema poštovanju naučnih standarda uključujući i one koje sama naizgled proklamira; nije institucija države Bosne i Hercegovine”, ističe Avdispahić.
Dodaje da je karakteriše saglasnost ubjedljive većine da je nauka ono što zatečeni stanovnici ostrva po svom nahođenju kažu.
“S predsjedništvom ANUBiH decenijama ne dijelim iste vizije. Za početak, ilustrovati ću to na primjeru dva događaja koja neposredno predstoje. Prvi je u organizaciji ostrva OTN. Za 17. februar su najavljeni Susreti mladih istraživača Kantona Sarajevo (sic!) iz oblasti tehničkih nauka. Prema zamisli, “Osnovni cilj Skupa je formiranje platforme za razmjenu mišljenja i ideja o stanju i uslovima djelovanja mladih istraživača; sagledavanje istraživačkih oblasti za koje su zainteresovani mladi istraživači i za koje postoje uslovi za postizanje značajnih rezultata; uspostavljanje kontakata sa istraživačima koji djeluju u sličnim oblastima i procjena mogućnosti saradnje u realizaciji istraživanja radi postizanja konkurentnih rezultata I ubrazanja istraživačkih procesa.”
Skup se organizuje 15 godina nakon što sam osmislio EU projekt Doktorski studij matematičkih nauka u Jugoistočnoj Evropi i 12 godina nakon što je projekt uspješno realizovan. Nesumnjivo je korisno da mladi istraživači s tehničkih fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Internacionalnog univerziteta u Sarajevu i Internacionalnog Burch univerziteta (zanimljiv je izostanak Sarajevske škole za nauku i tehnologiju) čuju jedni druge”, pojašnjava Avdispahić.
No, kako bi trebalo da izgleda platforma koju jedna Akademija promovira, u kakvom okruženju bi mladi istraživači trebalo da imaju priliku uspostavljati kontakte, razmjenjivati iskustva?
“Projekt čiji sam bio grant holder i akademski koordinator je obuhvatio učesnike iz sedam institucija s područja Zapadnog Balkana (Univerzitet u Sarajevu, Univerzitet u Tuzli, Univerzitet u Banjaluci, Univerzitet u Beogradu, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij u Skopju, Univerzitet Crne Gore u Podgorici,Univerzitet Luigj Gurakuqi u Skadru), četiri EU partnera (Karl Franz Univerzitet u Grazu, Univerzitet Sv. Kliment Ohridski u Sofiji, Institut za matematiku i informatiku Bugarske akademije nauka, Društvo matematičara Jugoistočne Evrope sa sjedištem u Atini) i vanjske eksperte sa još tri EU univerziteta (Goethe univerzitet u Frankfurtu na Maini, Univerzitet u Ljubljani i Univerzitet Primorska u Kopru).
Cilj je bio uspostaviti po kriterijima Evropskog prostora visokog obrazovanja i Evropskog prostora istraživanja visoko kvalitetan, internacionalno umrežen doktorski program ili harmoniziranu mrežu
programa s kritičnom masom kvalificiranih doktoranata, predavača i mentora; doktorantima pružiti mogućnost da rade u istraživačkim timovima i različitim okruženjima. Tokom prve godine studijskim posjetama utvrđeno je u kojim matematičkim disciplinama na nekom od partnerskih univerziteta imamo dostignut željeni standard, gdje putem saradnje postoji osnova za uspješnu nadogradnju.
Na trodnevnoj radionici kroz naučna izlaganja mladih istraživača i kritičku diskusiju upotpunjena je slika stanja. U drugoj se pristupilo osmišljavanju strukture doktorskog programa, odabiru ključnih znanja u ciljanim oblastima. Dizajnirano je šest temeljnih doktorskih kurseva (po dva iz teorijske i primijenjene matematike i teorijske kompjuterske nauke) takvih da bi svaki novoupisani doktorant na bilo kom od partnerskih univerziteta našao interes i imao korist od pohađanja jednog od njih.
Na svakom od kurseva učestvovalo je po 20 doktoranata sa Zapadnog Balkana i po 4 iz EU, te po 3 odabrana predavača (iz EU i regije). Godina tokom koje su od januara do novembra ti intenzivni jednomjesečni kursevi realizirani (po jedan u Sarajevu, Podgorici, Tuzli, Beogradu, Sofiji i Skopju) proglašena je Godinom matematike u Jugoistočnoj Evropi.
Okončana je drugom radionicom mladih istraživača na kojoj su učesnici predočili rezultate do kojih su u radu na svojim disertacijima došli I evaluacijom radionice od strane Akademskog savjeta. Časopis Mathematica Balkanica objavio je dva specijalna broja s prilozima sa prve i druge radionice.
Između ostalog, na ovaj način je uspostavljen treći ciklus studija matematičkih nauka na Univerzitetu u Sarajevu i Univerzitetu u Tuzli. Treba li generalni sekretar ANUBiH, sa ostrva OTN, šta o ovom znati /dok priprema Susrete mladih istraživača Kantona Sarajevo u oblasti tehničkih nauka uključujući i diskusiju na temu “Obrazovanje inženjera za 21. vijek s posebnim osvrtom na III ciklus”/? Nakon što je pročitao moj prilog o Udruženju matematičara Bosne i Hercegovine i matematičkom životu u Bosni I Hercegovini objavljen u Evropskom matematičkom magazinu na poziv glavnog urednika ovog glasila Evropskog matematičkog društva, napisao mi je:
“U članku sam našao dosta informacija koje su vrlo interesantne (i nove za mene koji nije pratio detalje razvoja PMF) i koje pokazuju domet PMF i Odsjeka za matematiku. Rezultati izgledaju impresivno.”
Ta impresivnost, obavezuje li ona ANUBiH na bilo šta? Imaju li prijedlozi PMF za prijem članova u ANUBiH bilo kakvu težinu? Zašto bi?
“Ostrvo imenovano OPMN treći put u 20 godina iskazuje (i zadovoljava) prioritetan interes za šumarom, drugi put za poljoprivrednikom. (Područje pod šumom na tom ostrvu očigledno je znatno veće površine od obradivog. Hoće li sadašnja dva eksperta za šumarstvo moći zadovoljiti potrebe?)
Osam dana nakon Susreta, dakle 25. februara, slijedi Okrugli sto sa međunarodnim učešćem „Uticaj scientometrije na nauku i akademsku zajednicu“. Međunarodno učešće se ogleda u zastupljenosti jednog istraživača iz Hrvatske kao pozvanog govornika. ANUBiH uvodničari su sa OTN, OPMN, ODN i dva sa OMN.
Jedan od tih govornika je i dosadašnji predsjednik ANUBiH kog ne prepoznaje nijedna relevantna baza. OHN ostaje dosljedno odbijanju nehumanog koncepta mjerljivosti naučnih razultata. Već je ranije odlučno odbilo bilo kakvo uvođenje kriterija te vrste u zakonsko regulisanje akademskih napredovanja u Kantonu Sarajevo. Radi se o međunarodno nesamjerljivom doprinosu.
Kakav uticaj ima scientometrija na ANUBiH?
“ANUBiH je 2014. objavila koje baze za koje ostrvo smatra relevantnim. Devet godina kasnije, svaki treći naučnik – član ANUBiH ima h indeks citiranosti u Web of Science jednak nuli.
Kakav uticaj ima scientometrija na akademsku zajednicu, a kako ANUBiH gleda na takav uticaj?
Savjet za nauku i umjetnost Univerziteta u Sarajevu u čijem sastavu je i pet članova ANUBiH osmislio je Pravilnik o nagrađivanju akademskog i naučnoistraživačkog osoblja Univerziteta u Sarajevu na osnovu rezultata naučnog rada objavljenih u međunarodnim časopisima odgovarajućeg nivoa, kasnije dopunjen I bodovanjem knjiga i poglavlja u knjigama. Pravilnik je destimulativan po običaj međusobnog dopisivanja imena autora na naučni rad, a pozitivni efekti na akademsku zajednicu Univerziteta s kojim se ANUBiH „poistovjećuje u poimanju“ vidljivi su u stalnom porastu broja nagrađenih iz godine u godinu.
S druge strane, uporede li se liste nagrađenih u periodu između posljednja dva ciklusa prijema u ANUBiH, potraže li se na tim listama kandidati koji su iz ugla ANUBiH poželjni i oni koji to nisu, odmah postaje bjelodano jasno kako ANUBiH (uključujući njenog predsjednika, kao i sekretara OPMN a predsjednika pomenutog Savjeta) gleda na dokumentirani uticaj.
Zanimljivo je pitanje za one članove ANUBiH koji bi bili reprezentativni i u slučaju da ANUBiH preraste u Akademiju i koji su zadržali moralni integritet: kakvi ih to motivi rukovode da u pogledu ANUBiH slijede obavezu poštovanja zakona uobličenog u pojam omerta?
Kada ODN organizuje konferenciju o statusu grada Sarajeva (30.11.2022.), najdalje dokle njihov komparativni vidokrug seže je: Beograd, Zagreb, Ljubljana. Treba li potpredsjednik ANUBiH, nekadašnji član Predsjedništva RBiH i dugogodišnji predsjednik SGV znati da univerziteti u Bosni i Hercegovini su uključeni u programe izgradnje evropskog akademskog prostora pet godina prije onih iz Hrvatske i sedam godina prije Srbije?
U vlastitom samorazumijevanju, ANUBiH je uvijek u zaostajanju. Bosna i Hercegovina je za nju ono što Dayton kaže. Od daytonskih vlasti traži prava koja je imala u doba Republike Bosne i Hercegovine.
Sadašnje ime je dobila na početku perioda u kom će SR Bosna i Hercegovina izrasti u ravnopravnu članicu bivše jugoslovenske federacije. Pritom ANUBiH trajno njeguje duh podređenosti Beogradu i Zagrebu iz vremena koje je tom periodu afirmacije bosanskohercegovačke državnosti prethodilo.
(A.Č.Z.)
Patria
