“16 dana aktivizma protiv nasilja nad ženama” je globalna kampanja koja se obilježava u preko 100 država svijeta. Kampanja počinje 25. novembra Međunarodnim danom borbe protiv nasilja nad ženama i završava 10. decembra Međunarodnim danom ljudskih prava.
Većina žena u Evropskoj uniji koje zlostavljaju njihovi partneri ne zove policiju. Samo jedna od tri žene (33 %) koje su fizički ili seksualno zlostavljane obrate se policiji. Zvanični podaci o nasilju intimnih partnera zapravo prikrivaju koliko je ovaj oblik nasilja zaista raširen.
Građani/ke Bosne i Hercegovine moraju znati da je nasilje u porodici krivično djelo, te da u slučaju izloženosti tom obliku nasilja, svoje pravo na zaštitu treba da potraže na sljedeće načine:
– Prijavom nasilja policiji na broj 122
– Pozivom na besplatane SOS telefone 1265 (za FBiH) i 1264 (za RS)
– Obraćanjem Centru za socijalni rad u vašoj opštini, od čijih službenika/ica možete zatražiti smještaj za vas i vašu djecu u jednoj od sigurnih kuća gdje vam se može pružiti neophodna medicinska, socijalno-pravna, psihološka i druga pomoć, a gdje možete ostati do 3 mjeseca
– Traženjem pomoći od nevladinih organizacija koje se bave zaštitom ljudskih prava
“Podaci iz policije i pravosuđa su vrijedan izvor informacija o nasilju nad ženama. Oni mogu pomoći zemljama članicama da provjere da li njihove aktivnosti na sprečavanju nasilja, zaštiti žrtava i kažnjavanju počinilaca djeluju i pomoći im da u budućnosti osmisle efektivnije mjere. Međutim, ključno je da se poveća povjerenje u policiju kako bi se više žena ohrabrilo da istupi i prijavi slučajeve nasilja”, kazala je Virginija Langbakk, direktorica Evropskog instituta za rodnu ravnopravnost.
“EU je jedno od najboljih mjesta za žene da, ali i dalje je previše žena žrtava nasilja i diskriminacije. Ne smijemo i nećemo ostati ravnodušni. Zbog toga EU djeluje na poboljšanju podrške i zaštite za žrtve. Zajedno sa vladama EU i pomoći Evropskog instituta za rodnu ravnopravnost, moramo vrijedno raditi kako bismo zaustavili nasilje nad ženama. Njemu nije mjesto u 21. vijeku “, kazala je Věra Jourová, Povjerenik za pravdu, potrošače i rodnu ravnopravnost.
U petak, 23.11. mnoge institucije bile su osvijetljene narandžastom svjetlošću u znak podrške kampanji ‘16 dana aktivizma protiv rodno zasnovanog nasilja”. Sjedište Evropske komisije u Briselu takođe je osvijetljeno narandžastom bojom tokom ovog vikenda.
Kampanja “16 dana” obuhvata četiri važna međunarodna datuma koja povezuju žene, nasilje i ljudska prava:
- 25. novembar – Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama
- 1. decembar – Svjetski dan borbe protiv AIDS-a
- 3. decembar – Međunarodni dan osoba sa invaliditetima
- 6. decembar – Godišnjica Montrealskog masakra
- 10. decembar – Međunarodni dan ljudskih prava
25. novembar proglašen je Međunarodnim danom borbe protiv nasilja nad ženama na prvom sastanku feministkinja Latinske Amerike i Kariba (Feminist Encuentro) održanom u Bogoti 1981.g. Na sastanku su žene govorile o porodičnom nasilju, silovanjima i seksualnom zlostavljanju, te nasilju koji žene trpe pod režimima, uključujući torturu i nasilje nad političkim zatvorenicama. 25. novembar je odabran kao dan sjećanja na sestre Mirabel (Patriu, Minervu i Mariu Teresu) koje je brutalno ubio diktator Rafael Trujillo u Dominikanskoj republici 1960.
Godine 1999. Ujedinjene Nacije su rezolucijom 54/134 službeno potvrdile 25. novembar kao Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama.
Ko su bile sestre Mirabel? Sestre Patria, Minerva, Maria Teresa i Dede rođene su u Dominikanskoj republici. Pod imenom “Las Mariposas” (Leptiri) djelovale su kao političke aktivistkinje i postale vidljivi simbol otpora diktatorskom režimu Trujilla. Zbog svojih revolucionarnih aktivnosti i borbe za demokratiju i pravdu uhapšene su više puta zajedno sa svojim muževima. 25. novembra 1960. Minervu, Patriu i Mariu Teresu likvidirala je Trujillova tajna policija dok ih je Rufino de la Cruz vozio u posjetu zatvorenim muževima u Puerto Platu. Sve tri sestre su zadavljene, a tijela su pronađena polomljenih kostiju. Vijesti o njihovom ubistvu šokirale su i razbjesnile narod. Brutalna likvidacija sestara Mirabel bio je jedan od događaja koji je doprinio zamahu pokreta protiv Trujillovog režima. 30. maja 1961. na Trujilla je izvršen atentat, a nedugo zatim dolazi i do pada njegovog režima.
Sestre Mirabel postale su simbol nacionalnog i feminističkog otpora.
3. decembra obilježava se Međunarodni dan osoba sa invaliditetom. Ovaj datum se obilježava od 1992. godine, kada je Generalna skupština UN-a usvojila rezoluciju kojom se sve zemlje pozivaju na obilježavanje tog dana s ciljem da se unaprijedi i omogući osobama sa invaliditetom jednako uživanje ljudskih prava i ravnopravno učešće u društvu. Taj dan je povod da se skrene pažnja na probleme s kojima se osobe s invaliditetom suočavaju, prije svega to su siromaštvo, visoka stopa nezaposlenosti i isključenost iz društva.
1. decembar označava početak prve godišnje kampanje kojom se pokušula dobiti javna podrška razvoju programa u prevenciji širenja zaraze, osigurati obrazovanje i podići svijest o problemima vezanim za HIV/AIDS. Istorija datuma seže do 1988. godine kada su održavši sastanak na vrhu, ministri zdravstva iz cijelog svijeta pozvali na društvenu toleranciju i bolju razmjenu informacija o bolesti. Svjetskim danom borbe protiv AIDSA-a želi se osnažiti globalna borba s ovom pandemskom bolešću.
6. decembra obilježava se godišnjica Montrealskog masakra kao sjećanje na 6. decembar 1989. kada je 25-godišnjak, Marc Lepine, naoružan poluautomatom i noževima ubio 14 žena i ranio trinaest ljudi (devet žena i četiri muškarca), na kanadskom univerzitetu u Montrealu, uzvikujući “Vi ste žene, vi ćete postati inžinjerke. Vi ste horda feministkinja. Ja mrzim feministkinje”, a zatim izvršio samoubistvo. Marc Lepine je vjerovao da su studentkinje krive što nije primljen na mašinski smjer Univerziteta. Ostavio je pismo u kojem objašnjava svoju mržnju prema feministkinjama s listom 19 prominentnih žena prema kojima je gajio naročitu mržnju.
Žene ubijene u masakru: Anne-Marie Edward, Anne-Marie Lemay, Annie St. Arneault, Annie Turcotte, Barbara Daigneault, Barbara Maria Klueznick, Genevieve Bergeron, Helen Colgan, Maud Haviernick, Maryse Laganiere, Maryse Leclair, Michele Richard, Natalie Croteatu i Sonia Pelletier, postale su tragični simbol nepravde prema ženama.
Ženske grupe širom zemlje organizovale su javna okupljanja (vigil), marševe i komemoracije. Inicirana je podrška za obrazovne programe kojima bi se stalo na kraj nasilju nad ženama. Federalna vlada i vlade provincija obavezale su se da će se boriti protiv nasilja nad ženama.
1991. kanadska je vlada proglasila 6. decembar Nacionalnim danom sjećanja i akcije protiv nasilja nad ženama.
1993. organizacija pod nazivom Koalicija 6. decembra osnovala je fond za žene koje su pokušale da se izvuku iz situacija nasilja i osiguraju za sebe i djecu sigurniju sredinu. Iste godine, pokrenuta je i kampanja pod nazivom “Nulta tolerancija” koja je ponudila muškarcima priliku da pokažu solidarnost sa ženama u borbi protiv nasilja. Nakon masakra nekoliko majki žrtava pokrenulo je grupu koja se bori za ograničenje zakona o dozvoli nošenja oružja i upozorava na kontinuirano nasilje nad ženama.
10. decembra 1948. vlade su priznale ljudska prava svih na “život, slobodu i sigurnost itd. bez ikakvih razlika”, prilikom potpisivanja Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima. Ovaj datum je prekretnica u savremenoj istoriji kada su se nacije svijeta udružile kako bi jednom i zauvijek stale na kraj genocidu nastalom za vijreme Drugog svjetskog rata. Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima jedan je od prvih značajnijih dostignuća Ujedinjenih nacija koji kao dokument predstavlja osnovnu filozofiju pravno obavezujućih međunarodnih instrumenata nastalih nakon 1948.
Organizacije i pojedinci/ke vide Međunarodni dan ljudskih prava kao priliku za obilježavanje potpisivanja ovog istorijskog dokumenta i promociju principa koje određuje. “Međunarodni dan ljudskih prava je prilika da pokažemo kako principi Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima nisu samo teorija i apstrakcija”, kazala je Mary Robinson, viša povjerenica za ljudska prava.
