13 godina od pada Miloševićevog režima
Danas se navršava 13 godina od masovnih protesta građana Srbije, kojima je okončana vladavina Slobodana Miloševića.
Petooktobarski protest 2000. godine u centru Beograda organizovan je pošto je Republička izborna komisija osporila pobjedu kandidata Demokratske opozicije Srbije (DOS) Vojislava Koštunice na izborima za predsjednika SRJ, održanim 24. septembra 2000. godine.
Priznao poraz
Poslije višednevnih protesta širom Srbije zbog nepriznavanja rezultata predsjedničkih izbora na ulice Beograda izašlo je više stotina hiljada ljudi iz cijele Srbije.
Koalicija opozicionih stranaka okupljenih u DOS pozvala je građane da se okupe ispred Savezne skupštine i suprotstave izbornoj krađi, koju je Savezna izborna komisija sprovela po nalogu Miloševićeve vlasti.
DOS je zatražio da Milošević do četvrtka, 5. oktobra, u 15.00 sati, prizna izbornu volju građana izraženu na saveznim, predsjedničkim i lokalnim izborima održanim 24. septembra.
Milošević nije, kako je zatraženo, izborni poraz priznao 5. oktobra, ali je to učinio narednog dana. Poslije susreta s Koštunicom 6. oktobra u ranim večernjim satima, Milošević se oko 22 sata preko jedne beogradske privatne televizije obratio građanima i javno priznao poraz na predsjedničkim izborima.
On je tada čestitao pobjedu Koštunici i izjavio da će se po povlačenju sa javne funkcije posvetiti porodici, naročito unuku Marku.
Milošević je, međutim, 1. aprila iduće godine uhapšen, u junu izručen Haškom tribunalu za ratne zločine počinjene na prostoru bivše Jugoslavije, u čijoj je zatvorskoj jedinici tokom suđenja i umro u martu 2006. godine.
Petooktobarske promjene
Pristalice DOS-a iz cijele Srbije su organizovano od ranog jutra pristizale u Beograd predvođene opozicionim liderima.
U protestima su zapaljene zgrada Skupštine SRJ, kao i zgrada Radio–televizije Srbije u Takovskoj ulici.
U demonstracijama je nastradalo dvoje, a povrijeđeno je 65 ljudi. Poginula je aktivista DSS-a Jasmina Jovanović iz Miloševca kod Velike Plane, koja je pala pod točkove kamiona. Momčilo Stakić iz Krupnja preminuo je od posljedica srčanog udara.
Sintagma “petooktobarske promjene” se u savremenom političkom žargonu koristi kao međaš kojim se hronološki razdvajaju dvije ere postkomunističke historije Srbije: nedemokratska i demokratska.
Iako je Srbija u demokratiju formalno zakoračila zajedno sa ostalim republikama bivše SFRJ, prvi demokratski izbori, po evropskim standardima, u njoj su održani 23. decembra 2000, i bili su tekovina petooktobarskih promjena.
Na tim izborima je, poslije dvomjesečne vladavine “prijelazne vlade”, koju su činili predstavnici DOS-a, Srpskog pokreta obnove i Socijalističke partije Srbije, volja građana izražena u oktobru konačno dobila svoje uobličenje u sastavu parlamenta i vlade – na čijem čelu se našao prvi demokratski premijer poslije 1945. godine Zoran Đinđić.
Oslobođenje
