Najmlađu tuzlansku partizanku i žrtvu holokausta njezin grad nije zaboravio
„Ovdje je bila kapija željezničke stanice u Tuzli. Kroz tu kapiju nacisti su od 1941. do 1944. godine odveli Jevreje, Rome, Bošnjake, Hrvate, Srbe i druge građane Tuzle u logore smrti širom Europe. Vječito ćemo žaliti za njima i nadati se da se genocid nigdje i nikome neće ponoviti.“
Ovaj natpis, koji je odmah ispod potpisan od strane građana Tuzle, nalazi se na spomeniku Suza u prometnom dijelu samog centra Grada na zrnu soli. Spomenik je posvećen svim sugrađanima žrtvama Holokausta i izgrađen je na mjestu nekadašnje željezničke stanice koja je služila kao transport „nearijevaca“, većinom Jevreja, u grozote nacističkih koncentracionih logora. Evidentirano je da su s ovog mjesta čak 273 od 347 tadašnjih Jevreja Tuzle ukrcana na vozove smrti. Popis stanovništva iz 1949. godine otkrio je da ih je u gradu preživjelo samo 19.
Jedna od najmlađih žrtava tog tuzlanskog Holokausta bila je neustrašiva djevojčica koja se zvala Regina „Gina“ Herman. Tada 11-godišnjoj Gini, kao i mnogobrojnoj jevrejskoj djeci širom Europe, djetinjstvo je od nevine dječije igre ubrzo postalo najgora noćna mora. Ginina herojska priča u Drugom svjetskom ratu počinje tokom jedne racije u kojoj su nacisti provalili u njenu kuću koja se tada nalazila kod Sokolskog doma. Nacisti su tom prilikom uhapsili i, ispostavit će se tako u konačnici, u smrt onim prethodno spomenutim vozovima poslali kompletnu njenu obitelj koju su činili otac sodadžija Vilko, majka Sofija i braća Moric i Miroslav. Igrom slučaja, mala Gina se tokom te racije nalazila u kući kod susjede Ane Jagić koja ju je potom tamo uspješno skrivala sve do oslobođenja Tuzle 1943. godine. Kada je grad napokon bio oslobođen, tada već 13-ogodišnja djevojčica Gina svoje skrovište odmah je zamijenila mjestom u sanitetu 27. istočnobosanske divizije NOVJ-a. Ovo je bio uistinu nevjerovatan herojski čin djevojčice koja se godinama skrivala u strahu od gotovo sigurne smrti. Tokom svog učešća u Narodnooslobodilačkom ratu, mala Gina je prošla kroz mnogobrojne ključne bitke širom istočne Bosne. Nažalost, SS-ovci su je uhapsili pokraj mjesta Trnove pred sami kraj rata na prostorima bivše Jugoslavije, odakle su je transportirali u logor Sajmište pokraj Beograda. Ovdje se toj maloj heroini ubrzo izgubio svaki trag.
Međutim, Tuzla nije zaboravila ovu djevojčicu koja je pokazala nevjerovatnu hrabrost tokom svog života. Jedna ulica u ovom gradu u kojem je rođena, koji ju je skrivao i kojeg je do zadnjeg daha branila nosi njeno ime – Gine Herman. Slava joj!
Damir Omerbegović, Prometej.ba
Izvor fotografije: rtvtk.ba
