Seksualno uznemiravanje i nasilje: Stigmatizovana pojava o kojoj se malo priča, jer je “sramota”

Kad govorimo o ovome često se stvari banaliziju, odnosno postavlja se pitanje kako napraviti razliku između udvaranja i uznemiravanja. Međutim, žene koje smo anketirale rekle su da nemaju dilemu, one jasno znaju šta je bilo seksualno uznemiravanje…

Šta je seksualno uznemiravanje?

Seksualno uznemiravanje definisano je Konvencijom Savjeta Evrope o sprečavanju i borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici kao neželjeno verbalno ili neverbalno, odnosno fizičko ponašanje seksualne prirode u svrhu, odnosno uz ishod povrede dostojanstva osobe, posebno kada se stvara zastrašujuća,, neprijateljska, degradirajuća, ponižavajuća odnosno uvredljiva atmosfera.

U cilju podizanja svijesti javnosti i stručne zajednice o problemu seksualnog uznemiravanja i nasilja u javnom prostoru, kao i o efikasnijem prepoznavanju i reagovanju na slučajeve istog, a po istinitoj priči, Fondacija Udružene žene kreirala je kratki film “Danijela” koji je prikazan juče u kinu CineStar u Banjaluci.

Ovaj film rađen je po ličnoj ispovjesti žrtve koja je preživjela seksualno nasilje i koja se, kao i mnoge žrtve, ne odlučuje da prijavi nasilje. Film je javnosti prikazao to kroz šta jedna žrtva prolazi, sa čim se suočava i odgovora na najčešće postavljano pitanje “Zašto nije prijavila?.

Gorica Ivić iz Fondacije Udružene žene Banjaluka rekla je da je važno kontinuirano govoriti o seksualnom nasilju i seksualnom uznemiravanju.

BUKA PORTAL · Gorica Ivić, Udružene žene: Moramo pričati o seksualnom uznemiravanju i nasilju

“U posljednjih godinu dana intenzivirali smo medijsku kampanju kada su u pitanju seksualno uznemiravanje i seksualno nasilje i imamo povećan broj žena koje nam se obraćaju za podršku. Imamo situacije gdje naše kolegice, pravnice idu sa njima, kao lica od povjerenja, da se prijavi nasilje po prvi put. Vrlo je važno da se radi na prevenciji seksualnog nasilja i seksualnog uznemiravanja kako kod djevojčica tako i kod žena”, rekla je za BUKU Gorica Ivić.

Ona napominje da je važno da govorimo o tome šta je zdrav odnos između dvije osobe, kao i kada je taj odnos nešto što jednoj osobi ne prija.

“Kad govorimo o ovome često se stvari banaliziju, odnosno postavlja se pitanje kako napraviti razliku između udvaranja i uznemiravanja. Međutim, žene koje smo anketirale rekle su da nemaju dilemu, one jasno znaju šta je bilo seksualno uznemiravanje, znaju da je to nešto što je bilo neželjeno, da to nije nešto što im je prijalo i da to nije jedan prirodan odnos. Većina žena koje smo anketirale prve oblike sekualnog uznemiravanja doživjele su kad su bile djevojčice, a prvi put su o tome progovorile kad su bile punoljetne žene i progovorile su najčešće prijateljici, a vrlo rijetko su se obratile institucijama”, rekla je Gorica.

Prof. dr Elmedin Muratbegović, kriminolog, Univerzitet u Sarajevu, Katedra za kriminologiju rekao je da je stigma jako izražena i da su linije neprijavljivanja i nezamjeranja toliko debele da je jako teško napraviti strateško koncept kako ohrabriti laičku javnost, ne samo da se upozna sa tim šta je sekualno uznemiravanje nego i na koji način to bez posljedica institucijama prijaviti i eliminisati takve neprijatne situacije koje su samo prvi korak u konceptu sekualnog nasilja.

“Seksualno uznemiravanje je jedan od tri oblika klasičnog seksualnog nasilja, posljednji najgori je silovanje. Trebamo razmišljati o onim tamnim brojkama, o onome što se ne prijavljuje”, rekao je prof. Muratbegović.

Fondacija „Udružene žene“ od marta 2021. godine sprovodi projekat “Grad Banja Luka sa nultom tolerancijom prema seksualnom nasilju i uznemiravanju“ koji se nadovezuje na UN Globalnu vodeću inicijativu „Sigurni gradovi i sigurni javni prostori za žene i djevojke“.

Fondacija „Udružene žene“ sprovela je ispitivanje opšte informisanosti i stavova građana i građanki grada Banjaluke o seksualnom nasilju i uznemiravanju u javnom prostoru putem onlajn ankete u periodu avgust–septembar 2021. godine na ukupnom uzorku od 494 ispitanika/ce.
Ukupno 96.3% ispitanih je odgovorilo da zna šta predstavlja seksualno uznemiravanje. Od tog broja, 70% anketiranih osoba je odgovorilo da je bilo suočeno sa seksualnim uznemiravanjem u javnom prostoru, što je vjerovatno bila i početna motivacija za učešće u istraživanju.

“Postojanje ovakvog odgovora nam ukazuje na problem u identifikovanju i pravljenju razlike u uočavanju oblika seksualnog uznemiravanja. Od ukupnog broja ispitanica 21% se obratilo za pomoć nekoj od relevantnih institucija ili nekoj od bliskih osoba. Od tog broja, 11% je prijavilo djelo policiji. Ovaj podatak ukazuje da ne postoji svijest o prijavi ovakve vrste djela, što se može povezati sa niskim stepenom informisanosti javnosti o ovoj problematici, te nepoznatim procedurama sankcionisanja pojedinih vrsta ponašanja koji upadaju u domen seksualnog nasilja i uznemiravanja”, ističu iz Fondacije Udružene žene.

KOME SE MOGU OBRATITI ŽRTVE SEKSUALNOG NASILJA I UZNEMIRAVANJA

Policija 122
1264 SOS Telefon za pomoć i podršku žrtvama porodičnog rodnozasnovanog nasilja

KOJI OBLICI SEKSUALNOG UZNEMIRAVANJA POSTOJE?

– Neželjeno diranje, grljenje ili ljubljenje

– Seksualno sugestivni komentari ili šale koje vrijeđaju

– Neprikladni pozivi za izlazak na sastanke

– Napadna i uvredljiva pitanja o privatnom životu

– Nametljivi i uvredljivi komentari o izgledu

– Neprikladno posmatranje ili fiksacija pogledom koja se doživljava kao zastrašujuća

– Slanje ili pokazivanje seksualno eksplicitnih slika, fotografija ili poklona koji su uvredljivi

– Nepristojno prikazivanje drugoj osobi

– Prinuda da se gledaju ili posmatraju pornografski sadržaji protiv volje

– Dobijanje neželjenih seksualno eksplicitnih i uredljivih mejlova ili SMS poruka

– Neprikladno uvredljivo napadanje na društvenim mrežama

Buka